Uit de science fiction kan je heel wat ideeën meenemen naar het echte leven. Het leven op een ruimteschip is namelijk een perfect voorbeeld van een volledig gesloten, zelfvoorzienend, circulair systeem. En de voorgestelde technologieën zie je na verloop van tijd vaker wel dan niet werkelijkheid worden. Behalve tijdreizen dan, en teleportatie, jammer genoeg. Maar dat zal fictie blijven, laten we nog even focussen op het mogelijke!
Welke toekomstbeelden uit het verleden intussen waarheid zijn geworden en het idee achter ‘sci-fi thinking’ hebben we reeds overlopen in de eerste editie. En over de visualisatie van de gevolgen van een ramp en hoe creatieve breinen ‘the food of the future’ zien hebben we het in het tweede deel al gehad.
Hoe zien ze nu de technologie evolueren? En hoe overleven we in een gesloten systeem, zoals in de ruimte?
Eten in de ruimte
In de ruimte reizen kunnen we intussen al wel. Maar er is nog een verschil tussen een aantal mensen in het ISS onderhouden, die op geregelde tijdstippen bevoorraad kunnen worden, en een hele community mensen voor meerdere generaties in leven houden in een beperkte ruimte. Want wie weet, zullen we ooit onze eigen aarde zó onleefbaar hebben gemaakt dat we niet anders kunnen dan onder koepels leven, op land, onder de grond of onder water. Althans dat is ook één van de gedachten achter ons SpaceBakery project, getrokken door Puratos.
Het is dus wel interessant om te kijken hoe ze in de science fiction, en dan vooral die over ruimtereizen en kolonies op andere planeten, zich voorstellen hoe ze al die mensen willen voeden. Maar ook de fictie over onderwaterkolonies houden zowat dezelfde principes in. Het zijn er te veel om op te noemen, en gewoonlijk is dit ook slechts een bijkomend element, dus hou ik het bij een aantal algemene opmerkingen. Zo merk je al snel dat er zelden groot vee wordt gekweekt. Neemt allicht te veel ruimte in beslag, en alle geproduceerde voeding gaat bij voorkeur direct naar de mensen. Kippen, dat nog wel. Ze zijn best efficient in het verwerken van voor ons oneetbaar voedsel en resten, én ze produceren eieren. Maar meestal is voeding bijna uitsluitend plantaardig.
Screenshot van de poging om aan landbouw te doen in de film ‘The Martian’ (Ridley Scott, 2015). De film wordt geprezen omwille van zijn wetenschappelijke accuraatheid, ook wat betreft de landbouw en voedselproductie.
Wat betreft de plantaardige productie zie je twee stromen. Enerzijds zie je - in de meeste gevallen - verticale en intensieve landbouwsystemen, volledig gereguleerd en geoptimaliseerd. Water wordt spaarzaam gebruikt en hergebruikt, net als nutriënten, die heel gericht worden toegevoegd.
Soms zie je ook concepten die eerder de biodiversiteit bejubelen, waar een kleine jungle aan planten aanwezig is waar kan ontspannen worden en eten verzameld. Veel minder efficiënt, maar mogelijks zijn de planten hier nutritioneel interessanter, en is het systeem duurzamer en robuuster omdat het ecosysteem-gericht werkt. We gaan het maar weten als we het uittesten…
Nieuwe technologieën
Nieuwe technologieën zijn alomtegenwoordig in de wereld van de science fiction. Soms gaat het om een waarschuwing voor de gevaren van een technologie, soms gaat het eerder om interessante nieuwe toepassingen van een bepaalde technologie die tot de verbeelding spreken. Beide hebben ze hun waarde. Bij deze een aantal technologieën, waar deze in extremis tot kunnen leiden of wat mogelijke nieuwe toepassingen kunnen zijn.
Robots en AI
Met robotisatie en AI staan we intussen al redelijk ver, de technieken worden steeds meer ingezet in allerhande industrietakken om de mensen een handje te helpen. Maar intussen beginnen mensen ook steeds meer na te denken over de gevolgen hiervan. Wat als de robots de mensheid gaan overheersen? Een premisse die van naaldje tot draadje is uitgewerkt in ‘Battlestar Galactica’ (Glen A. Larson, 1978-1979 of de remake door Glen A. Larson & Ronald D. Moore, 2005-2009). Los van de spacy setting waarin het verhaal zich afspeelt zie je wel een paar terechte bezorgdheden. Diezelfde bezorgdheden zie je nog beter werkelijkheid worden in de veel realistischere setting van ‘Real Humans’ (Äkta manniskär, Lars Lundström, 2012-2014). In deze laatste is de maatschappij min of meer wat ze nu is, met dat verschil dat we ondersteund worden in allerhande taken, zoals ouderenzorg en de service industrie door human-like robots, of hubots. Hun AI’s zijn zo ver gevorderd dat ze zich vragen stellen waarom ze als ‘minderwaardige burgers’ behandeld worden. In ‘Her’ (Spike Jonze, 2013), heeft de AI geen fysieke verschijning, maar is het een vergevorderde Siri/Alexa, die zodanig zelflerend is, dat ze op den duur onafhankelijk wil worden.
Een hubot productie-eenheid uit de Zweedse serie ‘Äkta manniskär’.
Maar er is meer dan de humane robots. Robots kunnen ook de vorm aannemen van landbouwdrones, of zelfs mechanische bijen. Deze laatste zijn aanwezig in één van de afleveringen van Black Mirror, ‘Hated in the nation’ (Seizoen 3, 2016).
