Hennep begint een nieuw hoofdstuk

Hennep kan wel eens een belangrijke spelen in de ‘biobased economy’. Springt de voedingsindustrie mee op de kar van deze superfood?

Als voedingsindustrie mogen we niet vergeten dat we niet als enige sector zijn op zoek naar duurzame grondstoffen. Ook in de bouw en in de textiel beweegt er wat richting bio-economie of een economie gebaseerd op natuurlijke materialen als alternatief voor de gangbare fossiele grondstoffen. Als de neuzen in dezelfde richting staan, kan het extra snel gaan met de innovatie. In het visier komen vlas en hennep. Eind maart 2016 werd een aanvraag ingediend bij de Vlaamse Overheid voor de oprichting van een Branche Organisatie voor deze gewassen (vilt.be). De interesse stijgt. Van deze planten zijn alle onderdelen bruikbaar. De vezels o.a. als constructiemateriaal en de zaden in de voeding. Zeker hennep heeft een hoge voedingswaarde (zie tabel). En gezien de lange voorgeschiedenis (zie kadertekst onderaan) zijn dit alternatieve voedingsbronnen zonder Novel Food staartje. Tot in de 19de eew was immers een veel voorkomend gewas in onze streken; de Kempen hebben er hun naam aan te danken. Vanaf de 20ste eeuw kwam hennep in de verdrukking door goedkoop katoen (slavernij) en nylon (kunststoflobby).

tabel voedingswaarde hennep

Bron: http://hennepweb.nl/voedingswaarde-hennep/

Van hennep wordt je high

Normaal niet. Hennep (Cannabis Sativa) heeft vele rassen (zie website Vlaamse Overheid). Alle cannabisplanten bevatten psychoactieve stoffen, met name delta-8 en delta-9 tetrahydrocannabinol (THC) en een variabele samenstelling van een zestigtal cannabinoïden. Industriële hennep mag volgens EU-normen niet meer dan 0,2% THC bevatten. Cannabis die voor psychoactieve doeleinden wordt geteeld bevat tussen de 3 en 20% THC. Marihuana wordt gemaakt van de gedroogde afgerijpte bloemen van onbevruchte vrouwelijke hennepplanten (sensemilla) met een hoog THC-gehalte (Wikipedia).  Om verdoken drugsteelt te voorkomen, moet elke teeltintentie gemeld worden aan de Vlaamse Overheid voor inzaaien en wordt er ook effectief gecontroleerd op het THC-gehalte (Vlaamse Overheid).

Nu hennep ontdaan is van alle marginale randjes, is het tijd om alle opportuniteiten van deze grondstof op een rijtje te zetten.

Hennep is duurzaam

Dit is de belangrijkste drijfveer om met hennep aan de slag te gaan. Hennep groeit het best in een gematigd klimaat en past zeer goed in het rotatieschema van Europese boeren. Het gewas groeit zonder chemische bestrijdings-, en gewasbeschermingsmiddelen, verbruikt weinig water (een derde van de katoenteelt) en kan zonder kunstmest geteeld worden. Door de diepe en fijne wortels gaat hennep erosie tegen en draagt het bij aan de verbetering van de grondstructuur. Door deze eigenschappen draagt het bij aan de duurzaamheid van de teelt en past het ook goed in de biologische landbouw.

Hennepzaden hebben een goede vetzuurbalans

Hennep werd eerder al vermeld in de RADAR als een alternatieve bron van olie met een evenwichtige vetzuursamenstelling. Hennepzaadolie is rijk aan het omega-3-vetzuur, alfa-linoleenzuur en het omega-6-vetzuur, linolzuur. En dat in goeie verhouding omega-3- over omega-6-vetzuren. Interessant, want de inname aan de semi-essentiële omega-3-vetzuren is meestal te laag in ons Westers dieet. Daarnaast is hennep is een zeldzame bron van GLA (gamma-linoleen zuur). Dit vetzuur is belangrijk voor de hydratatie en soepelheid van de huid. Vandaar de toepassing van hennepolie in tal van cosmeticaproducten (bv. shampoo). GLA wordt teruggevonden in moedermelk.

Hennepzaden voor hoogwaardige eiwitten

Hennepzaden bestaan uit meer dan 30% eiwit wat bijzonder veel is. Daarenboven is het eiwit van hoogwaardige kwaliteit, het bevat alle essentiële aminozuren in een goeie verhouding en het eiwit is licht verteerbaar. Sinds kort bestaat er tofu op basis van hennep in plaats van op basis van soja, hempfu genaamd.  Een smakelijk alternatief voor tofu, voor mensen die geen soja mogen eten.

Hennep als superfood

Hennep wordt vaak geclaimd als superfood. Naast een goede bron van vetten en eiwitten, bezit hennep een goeie dosis vitamines E, C en B (B1, B2, B3 & B6), mineralen en spoorelementen (o.a. de elementen ijzer, magnesium, calcium, kalium, zink, koper, fosfor en jodium). Hennep past daarmee is een evenwichtig voedingspatroon.

Aan de slag met hennep?

Wenst u als bedrijf aan de slag te gaan met deze grondstof? Wervel vzw promoot kemp (of hennep) voor alle toepassingen: http://www.kannabis.be/. Via hun organisatie is het mogelijk om een teler in de buurt te vinden.

Het hennep van de vikingen, wereldveroveraars, cowboys en soldaten

Hennep of kemp is een oude teelt waaraan de Kempen hun naam danken, maar met een oorsprong in India en China. Al ver voor onze jaartelling werd het gewas wereldwijd verbouwd. Vanaf 600 vervaardigden de Germanen, Franken en Vikingen uit hennepvezel touw, zeil, kleding en sandalen. De eerste immigranten op het Amerikaanse continent brachten de plant mee vanuit Europa. Cowboys droegen spijkerbroeken van hennep en gebruikten lasso’s van hennep. In 1935 werd er zo’n 55 miljoen kilo hennepzaad in Amerika geïmporteerd. Henry Ford presenteerde in 1937 een heuse ‘hennepmobiel’, gemaakt van hennepkunststof en rijdend op hennepdiesel. Hennepproductie met name het produceren van de hennepvezel, was een moeizaam en arbeidsintensief proces. Door het gebrek aan mechanisatie en de opkomst van alternatieven als katoen, jute en houtpulp verminderde het belang van de hennepteelt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hennep weer even in ere hersteld. De goedkope en stevige vezel was zeer welkom in de oorlogsindustrie. Canvas was uitermate geschikt voor het ruwe soldatenleven en diende als materiaal voor uniformen, dekzeil, tentdoek. Bovendien kwam de invoer van katoen, sisal en jute uit de toenmalige koloniën nagenoeg stil te liggen.

In 1989 werd de hennepplant voor vezel, en zaadproductie op Europees niveau gerehabiliteerd. In Spanje en Frankrijk was de hennepteelt voor papierpulp nooit weggeweest. Om de regels op elkaar af te stemmen, hief de Europese Unie het verbod op. Sinds de jaren ‘90 mag vezelhennep , onder voorwaarden, weer worden geteeld in Europa. De hennepvarianten die om hun vezel, of zaadkwaliteiten geteeld worden, bevatten nauwelijks psychoactieve verbindingen (THC gehalte lager dan 0,2%) en teelt is op grond van EU wetgeving toegestaan.

Bron: Hennep in Europa Dr. Robert van Loo, Plant Breeding, Wageningen UR


Bronnen