Voedselallergieën en -intoleranties: hype of feit?

Gepubliceerd op 29 juli 2021

Voedsel vrij van allergenen en gluten is de laatste jaren aan een opmars bezig. Ook al zijn veel van deze trends gebaseerd op hypes, zoals glutenvrij, het aantal personen die een voedselovergevoeligheid hebben stijgt de laatste jaren sterk. Het is voor de voedingsindustrie wel degelijk interessant om hierop in te zetten, ook als de hype voor mensen zonder een echte allergie of intolerantie vermindert.

Wat is een voedselallergie?

Een voedselallergie treedt op wanneer het immuunsysteem reageert op onschuldige voedingsstoffen, meestal eiwitten. Wanneer het lichaam een eerste keer met het allergeen in aanraking komt, worden er IgE antistoffen aangemaakt. Als het lichaam opnieuw in contact komt met het allergeen dat de allergische reactie veroorzaakt, wordt er onder andere histamine gevormd in de huid of het maag-darmstelsel wat klachten veroorzaakt zoals eczeem, krampen, diarree, braken en een gezwollen tong. In extreme gevallen kan een allergische reactie leiden tot een anafylactische shock.

Voedselallergie of -intolerantie?

Een voedselallergie wordt vaak verward met voedselintoleranties. Bij voedselintoleranties maakt het lichaam geen IgE antilichamen aan. De oorzaak van de symptomen is vaak zeer uiteenlopend. Personen met lactose-intolerantie missen het lactase-enzym, verantwoordelijk voor het verteren van lactose. De bacteriën in de dikke darm gaan het onverteerde lactose vergisten met een opgeblazen gevoel, flatulentie, krampen en diarree tot gevold. Glutenintolerantie of coeliakie is eigenlijk een auto-immuunziekte. Bij coeliakie-patiënten ontstaat er na opname van gluten een ontsteking van de darmwand. Het eigen lichaam wordt dus eigenlijk aangevallen.

Voedselovergevoeligheden nemen toe

In de westerse samenleving neemt het aantal en de ernst van de voedselallergieën toe. Zo werd er, weliswaar voor alle allergieën, een verdubbeling vastgesteld op 25 jaar tijd. Dit geldt dus bijvoorbeeld ook voor graspollen en huisstofmijt De toename is zo groot dat deze niet enkel kan worden toegewezen aan erfelijke factoren . De omgevingsfactoren spelen ook een grote rol. Redenen die vaak worden aangehaald zijn de schonere leefomgevingen, meer antibiotica-gebruik, jonge kinderen die minder bewegen, meer chronische stress en veranderingen in de voedingspatronen. Een voedselallergie is niet per definitie voor het leven. Zo groeien kinderen vaak uit bijvoorbeeld hun koemelk-allergie of is het mogelijk dat een allergie zich pas op latere leeftijd ontwikkelt.

Voedselallergieën en voedingsindustrie

Er bestaat geen medicijn of behandeling voor voedselallergieën en -intoleranties. Alleen een dieet vrij van de bepaalde voedingsstof brengt soelaas. Dat heeft ook belangrijke implicaties voor de voedingsindustrie. De ingrediëntenlijst moet aangeven of het product een van de 14 verplichte allergenen bevat. Daarnaast moet deze ook melden of het product sporen kan bevatten van een bepaald allergeen. Een voedingsproduct dat allergenen bevat, heeft een kleiner doelpubliek.Daardoor is het voor de voedselproducent ook heel belangrijk om kruiscontaminatie te vermijden. Door de alsmaar grotere groep mensen met een allergie blijven de resultaten van het afgelopen ALLMOD project nog altijd relevant. Daarin werd nagegaan wat de impact is van procesinstallaties, productiecondities en producteigenschappen op de allergenencontaminatie en de optimaliseren van reinigingstechnieken als interventiestrategie. De overdracht van allergenen in productieprocessen werd in kaart gebracht voor verschillende productmatrices, om de meest invloedrijke parameters op de kruiscontaminatie te identificeren. Dat geeft informatie aan voedingsbedrijven in het kader van hun allergenenmanagement.