10 geboden voor open plant reiniging en ontsmetting
- Bovenal ontwerp doordacht
- Eerst het grof vuil, dan wat plakt
- Producten zult gij zorgvuldig selecteren
- En adequaat appliceren
- Niet demonteren geeft ergernis
- Afvoerputjes zijn geen quick fix
- Vuil is vuil en rein is rein
- Ook de borstels en de dweil
- Controleer steeds wat je doet
- En bekijk het eens van een andere hoek
1. Bovenal ontwerp doordacht
De European Hygienic Design and Engineering Group (EHEDG) beschrijft in een aantal richtsnoeren waaraan apparatuur voor de voedingsindustrie zou moeten voldoen om een goede reinigbaarheid te garanderen. Dit is niet alleen nuttige info voor de machinebouwers, maar ook voor voedsel producerende bedrijven. Niet alleen voor de aankoop van nieuwe apparatuur, maar ook om bestaande apparatuur via relatief kleine ingrepen naar een hoger hygiëne niveau te kunnen tillen.
2. Eerst het grof vuil, dan wat plakt
Een reinigingsproduct moet kunnen inwerken op alles wat kleeft, dus losliggend vuil moet eerst verwijderd worden. Het respecteren van een gestandaardiseerd stappenplan vòòr reiniging, blijkt dan ook cruciaal voor een efficiënte en effectieve reiniging en ontsmetting. Het vuil moet worden opgeschept en verwijderd – en NIET in de afvoerputjes gespoeld (zie gebod 6).
3. Producten zult gij zorgvuldig selecteren
De productie-omstandigheden en huisflora zijn bepalend in de keuze van de gebruikte producten voor reiniging en desinfectie. Elk product heeft een specifieke functionaliteit.
- Alkalische reinigingsmiddelen kunnen aangewend worden om eiwitten op te lossen en vetten te verzepen.
- Zure reinigingsmiddelen zijn dan weer ideaal om kalkaanslag te verwijderen. Idealiter wordt regelmatig afgewisseld tussen alkalische en zure reinigingsmiddelen.
- Ook desinfectantia hebben een verschillend werkingsspectrum. Zo zijn quats minder geschikt voor het afdoden van Gram-negatieve bacteriën. De formulering van bepaalde producten kan hierin een belangrijke factor zijn.
4. En adequaat appliceren
De cirkel van Sinner beschrijft een combinatie van 4 factoren die noodzakelijk zijn om tot een goede reiniging te komen, nl. contacttijd (inwerktijd van het product), temperatuur, concentratie (verificeren!) en mechanische kracht (Figuur 1).
Figuur 1 De cirkel van Sinner. Bron www.waterkracht.nl
5. Niet demonteren geeft ergernis
Sommige onderdelen van de apparatuur zijn met de beste wil van de wereld niet te bereiken. Hier is demonteren de boodschap. Immers, een chronisch vervuild stukje apparatuur vormt een broeihaard van bacteriën die gaandeweg kunnen los geraken en aldus problemen veroorzaken.
6. Afvoerputjes zijn geen quick fix
Zoals aangehaald in gebod 2, dienen afvoerputjes niet om losliggend vuil naartoe af te trekken. Weg is weg? Dat dacht je maar: bacteriën stapelen zich op en geraken doorheen de ganse productieruimte verspreid via een ingenieus gangensysteem, zijnde – jawel - de afvoerputjes!
7. Vuil is vuil en rein is rein
Plaats geen reeds gereinigde objecten (zoals bvb kleine materialen gedemonteerde objecten) in een ruimte die nog dient gereinigd en/of gedesinfecteerd te worden (en omgekeerd).
8. Ook de borstels en de dweil
Met vuil materiaal is het moeilijk reinigen! Controleer de reinheid en microbiologie van het poetsmateriaal en laat dit na afloop van reiniging en desinfectie ook proper terug achter.
9. Controleer steeds wat je doet
Een adequaat en aangepast meetsysteem is onmisbaar om het hygiëne niveau in de productieruimte hoog te houden. Er bestaan verschillende systemen voor hygiënemonitoring, elk met hun voordelen en beperkingen.
Zo is ATP-metrie enkel toepasbaar als controle van een goede reiniging (dus niet na desinfectie) en kunnen afdrukplaatjes niet gebruikt worden op moeilijk bereikbare plaatsen (en laat nu net deze ook minder gemakkelijk reinigbaar zijn!).
Ook een goede (gestandaardiseerde) uitvoering van het meetsysteem is van belang voor een goede interpretatie van de resultaten. Zo is het belangrijk om steeds een gestandaard oppervlak te swabben en eenzelfde patroon te bestrijken.
10. En bekijk het eens van een andere hoek
Waarom eens niet van aanpak veranderen? Terugkerende problemen wijzen mogelijk op een structureel probleem. De technologie staat ook in dit domein niet stil – getuige de demostanden op de Hygiene for Food editie van eerder dit jaar.
Bronnen
- Flanders' FOOD project CleanGuideFood
- www.ehedg.org
- www.hygieneforfood.com