Beperkt percentage van procesuitrusting van de voedingsindustrie is volkomen hygienisch
Tijdens de laatste editie van het Hygiene For Food event over technologische innovaties op het vlak van hygiëne, reiniging en ontsmetting haalde Wouter Burggraaf het voorbeeld aan van reiniging van koelvrachtwagens voor vlees en groenten transport. De gekoelde ruimte bestemd voor opslag en transport van voedingsmiddelen werd periodiek manueel gereinigd met een hogedruk reiniger, gebruik makend van detergenten en ontsmettingsmiddelen. Hij merkte op dat vuil en bacteriën door toepassing van hogedruk reiniging slechts gedeeltelijk worden verwijderd. Een ander gedeelte wordt vooral verplaatst en rondgeblazen waardoor bacteriën gewoon nog verder verspreid worden. Daaropvolgende inspanningen om alles goed gereinigd te krijgen worden daardoor bemoeilijkt omdat bacteriële groei zich ook zal voordoen op minder verwachte plaatsen.
Reiningsprocedures niet geautomatiseerd en dus niet geborgd
Wouter Burggraaf bepleitte in zijn presentatie de noodzaak voor het automatiseren van reinigingsprocedures en zodoende het borgen van de reinheid van de procesinstallaties. Aan de hand van industriële voorbeelden toonde hij aan dat voor open procesinstallaties (zoals transportbanden) geautomatiseerde reiniging perfect mogelijk is en dat de CAPEX van een geautomatiseerd reinigingssysteem ruimschoots minder is dan de OPEX van manueel reiniging.
Capital Expenditures (CAPEX) staat voor de kosten voor ontwikkeling of levering van niet-verbruikbare onderdelen van een product of systeem (investering). Als voorbeeld is de aanschaf van een kopieerapparaat de CAPEX, terwijl de kosten voor de jaarlijks benodigde toner en papier de OPEX of de terugkerende kosten voor een product, systeem of onderneming, vormen. |
Hij pleitte ervoor om de principes van ‘Cleaning in Place’ reinigingsystemen zoals gebruikt voor het reinigen van gesloten procesinstallaties, ook toe te passen op open procesinstallaties. De voorgestelde uitwerking van het systeem bestond erin om te werken met vaste sproeikoppen gemonteerd boven open procesinstallaties zoals transportbanden. Het voordeel van vast gemonteerde sproeikoppen die volautomatisch worden aangestuurd is dat verstuiving van besmetting naar naburige procesinstallatie verminderd kan worden. Met geautomatiseerde installaties kan men immers de verschillende parameters perfect beheersen (sproeibereik druk, reinigingstijd, verbruik detergenten en desinfectantia …). Een speciaal type sproeikop, de undine mixing chamber, combineert water- en energiebesparing met een zeer effectieve reiniging waarbij door het mengen van water- en lucht onder druk als het ware ‘naaldjes van water’ ontstaan die met een zeer hoge snelheid op de vervuiling inwerken.
Een automatisch sproeisysteem gecombineerd met een centraal afzuigsysteem van het sproeiwater (net zoals een centraal stofzuigsysteem) of een mobiele CIP unit levert het voedingsbedrijf een CIP systeem op met alle voordelen voor zijn open procesinstallaties.
Specifieke technologie voor specifieke reinigingsobjectieven.
Uit de verschillende demo’s voorgesteld op Hygiene for Food bleek eveneens dat de technologische ontwikkeling niet stil staat. Nieuwe reinigingstechnieken worden ontwikkeld voor specifieke applicaties.
Een veelbelovende techniek voor het lokaal aanmaken van goedkoop reinigingsmiddel en desinfectans is door een electrolyse uit te voeren van water gemengd met keukenzout. ‘Electrolyzed water’ maakt gebruik van een elektrolysetoestel dat op basis van leidingwater en keukenzout (NaCl), een reinigingsproduct (NaOH) en een desinfecteringsmiddel (NaClO) aanmaakt. Met deze techniek kan een voedingsbedrijf zelf zijn detergent en desinfectiemiddel produceren. De techniek wordt momenteel in prototype getest in voedingsindustrie. Een andere techniek die opgang kent is het gebruik van ultrasone golven, niet alleen voor demonteerbare installaties maar ook voor vaste installaties. Daarnaast kan hardnekkig vuil verwijderd worden via de milde techniek van het droogijsstralen, waarbij kleine CO2 pellets via sublimatie het vuil van de oppervlakken los maakt .
Er zijn ook ontwikkelingen binnen de traditionele chemie, zoals het gebruik van enzymen. Enzymen breken het vuil en de organische reststoffen volledig af, blijven doorwerken in de afvoerleidingen en zijn niet agressief.
Meten = weten
Zonder testmethodes is reinigen zoiets als een paard op drie poten, meten is immers weten. Ook op het gebied van testmethodes is er volop evolutie. Belangrijk hier is om te weten dat geen enkele commercieel beschikbare techniek perfect is. Allen geven overschattingen of onderschattingen. Het is kwestie om daarmee om te gaan zoals het combineren van verschillende technieken. Zo geven bijvoorbeeld microbiologische tests met behulp van sponsjes een accurater beeld dan tests met behulp van agar contactplaatjes.
Vergeet de basics niet
Een algemene hygiëne, zowel van de ruimte als de persoonlijke hygiëne van de operatoren aan de verschillende toestellen, vormt een essentiële schakel in een hygiënisch productieproces. Ook handhygiëne en het binnenmilieu verdienen dus de nodige aandacht. En ook hier staat innovatie niet stil. Een auditsysteem voor handhygiëne en een innovatieve methodiek voor hygiënische HVAC- en koelinstallaties steunend op de werking van ‘goede’ micro-organismen die de vorming van biofilms tegengaan, zijn daar maar enkele voorbeelden van. Biofilms zijn hardnekkige contaminaties die moeilijk te verwijderen zijn. Vaak is de oorzaak van dergelijke hardnekkige contaminaties moeilijk te traceren. Een biofilm detectiekit maakt het mogelijk om biofilms te localiseren, een eerste stap in een constructieve aanpak. Biofilms vormen eveneens het voorwerp van onderzoek in het project 'KILLFILM' van Flanders' FOOD.
Bron
- Hygiene for Food event 26/02/2013
- Lezing Wouter Burggraaf (Burggraaf & Partners) ‘Automatisatie in open plant cleaning’
- Lezing Lara Gorissen (Flanders’ FOOD project CleanGuideFood) ‘Innovatieve technieken voor ‘open plant’ reiniging en ontsmetting’
Meer Info
European Hygienic Engineering Design Group” (www.EHEDG.org)