EHEC?
Escherichia coli (E. coli) is een normale en onschuldige darmbacterie die bij ieder van ons voorkomt. De enterohemorragische E. coli of EHEC zijn gevaarlijke varianten van de onschadelijke E. coli. De naam EHEC verwijst naar een groep van E. coli-bacteriën die een bloederige diarree kunnen veroorzaken. In de meeste gevallen kunnen EHEC-stammen bepaalde toxinen produceren waardoor deze ook shigatoxine producerende E.coli (STEC) of verotoxine producerende E.coli (VTEC) worden genoemd.
|
EHEC-bacteriën veroorzaken aandoeningen variërend van abdominale krampen, over bloederige diarree tot het zeer ernstige hemolytisch uremisch syndroom (HUS) gekenmerkt door nierfalen en dikwijls leidend tot de dood. De kiem kan reeds in kleine aantallen een infectie bij de mens veroorzaken. De meest kwetsbare groepen voor het ontwikkelen van HUS zijn kinderen of ouderen. Jaarlijks worden in België een 50-tal infecties met EHEC vastgesteld. Men schat echter dat de reële incidentie veel hoger ligt omdat veel routinelaboratoria EHEC-stammen niet opsporen.
E. coli O104?
Binnen de EHEC-groep bestaan er verschillende ziekmakende serotypes. Het E.coli-serotype dat het meest geassocieerd is met voedseluitbraken is E.coli O157. Andere serotypes zijn bv. O55, O111, O145, O26 en O103. Het serotype O104 dat in mei en juni 2011 geïsoleerd werd bij patiënten uit Duitsland, werd tot nu toe zeer zelden bij de mens geïsoleerd en werd niet eerder in voedseluitbraken waargenomen. E.coli O104 kan vanaf een heel kleine dosis ziekte verwekken en vertoont een specifieke manier van beschadiging van het menselijk lichaam: voor de hechting aan de darmwand van de mens beschikt het niet over het typische intimine-gen terwijl dit wel het geval is in ongeveer 95 % van de andere EHEC-stammen. Door de productie van beta-lactamase enzymen is E.coli O104 bovendien resistent tegen veel soorten antibiotica.
Veg-i-Trade, een 7de kader EU project, wenst de impact te bepalen van klimaatverandering en globalisatie op voedselveiligheid van verse en afgeleide producten. Er worden ondermeer controle maatregelen ontwikkeld die zullen helpen om microbiologische en chemische risico’s te beperken. Veg-i-Trade groepeert 23 internationale partners van universiteiten, onderzoeksinstellingen en industrie. Het project wordt gecoördineerd door UGent. |
EHEC identificatie
In het algemeen is de detectie en isolatie van EHEC-bacteriën uit voeding evenals het onderscheid maken tussen schadelijke en onschadelijke E.coli zeer uitdagend. EHEC-bacteriën zijn zo moeilijk te identificeren omdat hun algemene kenmerken gelijkaardig zijn aan de onschuldige E.coli-varianten. Enkel voor het serotype O157:H7 is er een gestandaardiseerde routinemethode beschikbaar. Voor de serogroepen O26, O103, O111 en O145 werd onder andere op het ILVO in samenwerking met UGent een methode ontwikkeld en gevalideerd. Voor het serotype O104:H4 is er een isolatiemethode ontwikkeld op basis van het specifieke antibioticaresistentiepatroon van de Duitse uitbraakstam.
EHEC infectiebronnen
Overdracht van EHEC-bacteriën naar mensen gebeurd voornamelijk via gecontamineerd voedsel of water en in mindere mate door contact met dieren of contact van mens op mens. Vers en onvoldoende verhit rundvlees (onder andere filet américain, gehakt, carpaccio en vlees bereid op de barbecue) zorgden in het verleden voor EHEC (vaak E.coli O157) uitbraken. In de volksmond wordt de besmetting ook wel ‘hamburgerziekte’ genoemd. Uit een FAVV studie blijkt dat ongeveer 0,1% van de filet américan op de Belgische markt positief is. Ook andere producten zoals rauwe melk en hiervan afgeleide producten (bv rauwmelkse kaas), en rauwe groenten (bv sla, spinazie en radijzen) kunnen een EHEC-infectie veroorzaken. Bepaalde EHEC-isolaten zoals E.coli O157 vertonen een hogere resistentie aan een lage zuurtegraad dan de meeste andere E. coli-stammen. Dit heeft tot gevolg dat deze pathogenen ook kunnen overleven in levensmiddelen met een lagere pH zoals gefermenteerde worsten en fruitsappen. De EHEC-bacteriën worden afgedood door verhitting en zijn bijgevolg niet aanwezig in gepasteuriseerde producten.
Bronnen
- Wat weten we over EHEC? (ILVO, in samenwerking met www.vilt.be)
- Klik hier voor de document (fact sheet) over de EHEC uitbraak in Duitsland (www.veg-i-trade.org)
- Enterohemorragische E.coli of EHEC-besmetting (www.gezondheid.be)
- Enterohemorragische Escherichia coli O157, andere serotypes en hun voorkomen in België bij mens, dier en in levensmiddelen (www.infectieziektebulletin.be)