Energieverslindende processen vragen om een transitie
Verschillende processen die gebruikt worden in de voedingsproductie zijn grote energieverbruikers. Daar de exploitatiekosten jaar na jaar toenemen zetten meer en meer bedrijven concrete stappen om hun energie efficiëntie te verhogen. Verder is er ook een toenemende trend om alternatieve energiebronnen in te schakelen in het energiehuishouden van voedingsbedrijven. De overgang naar deze duurzame, vaak gedifferentieerde, benadering stelt veel bedrijven voor uitdagende energievraagstukken. Als antwoord hierop voert VITO volop onderzoek uit naar duurzame energie technologieën en strategieën die bedrijven op weg helpen bij de transitie naar een nieuw energietijdperk. Centraal staat hierbij het concept ‘trias energetica’, dat zich baseert op:
- Het voorkomen van onnodig energieverbruik
- Het zo zuinig mogelijk aanwenden van nodige energie
- Het voorrang geven aan duurzame energie
Uitgewerkt onder de vorm van een stappenplan leidt dit tot geïntegreerde energiestrategieën, waarbij bedrijven naast louter energie consument ook producent van (groene) energie worden en evolueren tot zogenaamde ‘prosumenten’.
Onnodig energieverbruik voorkomen
Eerst moet men inzicht krijgen in het energieverbruik en de energieverliezen op bedrijfsniveau. Een energiescan op gebouwen, proceslijnen en installaties geeft inzicht in de energiebalansen. Van daaruit kan men al snel komen tot een reeks energiebesparende maatregelen zoals het installeren van zuinigere verlichting, het verminderen van persluchtlekken, betere isolaties, het zuiniger naspoelen van tanks,…
De nodige energie zuinig aanwenden
Een stap verder is het bepalen van de warmtevraag van installaties en het meten van restwarmteverliezen (Figuur 1). Doel is om energie zo zuinig mogelijk aan te wenden en de niet te vermijden energieverliezen, onder de vorm van warmte, zoveel mogelijk te recupereren. Restwarmterecuperatie van bijvoorbeeld ovens en ketels kan vaak rendabel aangewend worden voor voorverwarmingsprocessen, het opwarmen van water, etc.
Figuur 1. Het meten van restwarmteverliezen op industriële installaties (Bron: VITO Jaarverslag 2010)
Zelf duurzame energie opwekken
Door de snelle technologische evoluties komen er voor bedrijven steeds meer mogelijkheden om zelf duurzame energie op te wekken. We denken dan bijvoorbeeld aan:
- Zonne-energie
- Bodemenergie
- Windenergie
- Waterenergie
- Energie uit biomassa
- Micro warmtekrachtkoppeling
Het combineren van klassieke en verschillende alternatieve energiebronnen levert bijkomende uitdagingen op om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Af en toe treden pieken in energiebevoorrading op, op andere momenten dreigen tekorten. Sommige productieprocessen kunnen niet uitgesteld worden tot op het moment van de meest optimale prijs en beschikbaarheid. In een slim energienetwerk zorgt een afstemming van de energievraag op het aanbod, en omgekeerd, ervoor dat maximale energie-efficiëntie behaald wordt met hernieuwbare energiebronnen en dit aan de laagst mogelijke kostprijs én zonder verstoring van de dagelijkse operaties.
Om dit te onderzoeken beschikt VITO over testinfrastructuur waarmee de interactie tussen variabele verbruikspatronen, zowel thermisch als elektrisch, en de productie op het distributienet voor een bedrijf gesimuleerd en opgevolgd kan worden. Met behulp van gepaste software, slimme meters en andere elektronische componenten kunnen bedrijven vervolgens hun geïntegreerd energienetwerk intelligent gaan aansturen.
Bronnen
- Johan Van Bael, Energiedeskundige, VITO, Mol
- Carine Van Hove, VITO, Mol
- VITO Jaarverslag 2010
