Aan synthetische kleurstoffen worden nogal wat negatieve aspecten toegeschreven: sommige zouden hyperactiviteit veroorzaken (de azo-kleurstoffen), huidziekten (tartrazine (E102) zou netelroos veroorzaken) of kankers (erythrosine; E127). Ongeacht of dit nu wetenschappelijk bewezen is of niet, consument en distributie zouden ze liefst zien verdwijnen uit ingrediëntenlijsten. Maar niet alleen de artificiële kleurstoffen liggen onder vuur, ook niet alle natuurlijke kleurstoffen zijn even populair. Karmijn (Cochenille; E120) kan door zijn afkomst (uit insectjes) niet geconsumeerd worden door vegetariërs en bepaalde religieuze groepen en Caramel (E150) zou nu ook kankerverwekkend zijn. De opties voor de industrie worden met andere worden steeds beperkter. In het kader onderaan wordt verduidelijkt wat precies onder (natuurlijke) kleurstoffen valt.
Het grootste probleem bij natuurlijke kleurstoffen is echter de stabiliteit. Natuurlijke kleurstoffen verliezen hun kleur of helderheid namelijk sneller dan hun synthetische tegenpolen. Degradatie kan te wijten zijn aan pH, temperatuur, licht of oxidatie reacties met andere ingrediënten. Vaak moet aan de verpakking, proces- en bewaarcondities worden gesleuteld om de kleur te behouden. Zo kan verpakking onder beschermde atmosfeer (stikstof in plaats van zuurstof) een oplossing bieden bij oxidatiegevoelige kleurstoffen, of kan een niet-lichtdoorlatend verpakkingsmateriaal de lichtgevoelige kleurstoffen beter behouden. De formulatie kan ook aangepast worden door het toevoegen van antioxidantia zoals ascorbinezuur of rozemarijnextract om de oxidatiegevoeligheid te verminderen.
Maar er zijn ook enkele ontdekkingen gedaan op het gebied van de kleurstoffen zelf. Zo zijn enkele natuurlijke kleurstoffen zoals luteine en lycopeen uit tomaten en beta-caroteen voorzien van eigen antioxidant activiteit en daardoor stabieler. Anthocyanen uit groenten zoals zoete aardappel en rode kool zouden beter bestand zijn tegen afbraak onder invloed van licht dan deze uit fruit. Er is ook onderzoek gaande naar nieuwe natuurlijke kleurstoffen, voornamelijk van microbiële en mariene oorsprong (zoals algen), kleurstoffen voor specifieke toepassingen en een betere stabiliteit. Helaas is de procedure ter goedkeuring van nieuwe kleurstoffen een proces van lange duur, dus voorlopig blijft het behelpen met het huidige aanbod…
Geen kleurstoffen / Kleurende ingrediënten: gedroogde of geconcentreerde voedingsmiddelen en aroma’s die omwille van de aromatische, smaakgevende of voedingseigenschappen en, in bijkomende orde, omwille van de kleurende eigenschappen ervan, zoals paprika, kurkuma en saffraan, voor de fabricage van samengestelde voedingsmiddelen worden gebruikt. De grens tussen kleurstoffen en kleurende ingrediënten is echter soms moeilijk. Zo zijn spinazie oleoresinen, gebruikt voor kleuring, een kleurstof (met chlorofyl) maar spinaziepoeder (voor het kleuren van pasta) is geen kleurstof. Ook is een waterig extract van hibiscusbloem een kleurstof (met anthocyanine), maar de bloemen zelf zijn een voedselingrediënt met smaak en kleur en geen kleurstof. Natuurlijke versus synthetische kleurstoffen: In principe is er geen echte definitie. Kleurstoffen die afkomstig zijn van een natuurlijk ingrediënt worden als ‘natuurlijke kleurstoffen’ aanzien (Anthocyanen, Bietenrood, Cochenille, Chlorophyll, Carotenoïden, Curcumine, Riboflavine,…), terwijl chemisch gesynthetiseerde kleurstoffen ‘synthetische kleurstoffen’ genoemd worden. |
Bronnen
- The trouble with nature. FoodNavigator.com, 07/03/2011
- Food-info.net. Artikel ‘Natural food colours’ en ‘Azokleurstoffen’
- Koninklijk besluit betreffende kleurstoffen die in voedingsmiddelen mogen worden gebruikt van 9 oktober 1996
Meer Info
- Een mooi voorbeeld van de ‘zwarte lijst’ onder de (nochtans goedgekeurde met E-nummer) kleurstoffen is te vinden op http://www.foodreactions.org/allergy/additives/100.html
- De wetgeving rond de kleurstoffen kan gedownload worden op volgende link.