Nevenstromen van vis : bron van componenten met hoge toegevoegde waarde

Mineralen, vetzuren, aminozuren, polysachariden en proteïnen van mariene oorsprong hebben unieke karakteristieken. Verwonderlijk genoeg komen de hoogste concentraties vaak voor in delen van mariene organismen die niet geconsumeerd worden.

Viskoppen, organen, huid, staart, slachtafval en bloed en schelpen van schaaldieren bevatten diverse componenten met hoge toegevoegde waarde voor humane toepassingen.  Het gros van deze nevenstromen wordt heden ten dage echter verwerkt tot vismeel of visolie.  Vismeel, een relatief droog product, wordt gebruikt als diervoeder of plantenmeststof. Visolie wordt gebruikt bij de productie van ondermeer zeep, glycerol, vernis, hydraulische oliën.  In voeding wordt het bv. gebruikt in margarines . 

Portugese onderzoekers inventariseerden de componenten van mariene oorsprong die een hoge toegevoegde waarde hebben.  Ze screenden ook de info met betrekking tot de locatie van deze componenten in organismen van mariene oorsprong.  Ze concludeerden dat nevenstromen van organismen van mariene oorsprong vaak waardevolle componenten bevatten.  Met een optimalisatie van de extractieprocedures moet het mogelijk zijn om tot economisch rendabele opzuivering van deze hoogwaardige componenten te komen.

Tabel 1 geeft een overzicht van componenten met hoge toegevoegde waarde die uit nevenstromen van diverse organismen van mariene oorsprong gewonnen kunnen worden.  Tabel 2 geeft een korte duiding bij potentiële toepassingen van deze componenten.

Component met hoge toegevoegde waarde

Nevenstroom van mariene organismen

Gehalte (% w/w)

Marktwaarde (Euro/kg)

Poly-onverzadigde vetzuren (w-3 en w-6)

Algen, visolie (van oa.sardine, makreel, kabeljauw), vlees van makreel

Ca. 30%

24 (als opgezuiverd cod liver oil)

Taurine & creatine

Mosselen, residuen van vlees vanwitte vis, crustacea shells

0,8-2% taurine
2,7% creatine (op droge stof)

Niet beschikbaar

Chitine en chitosan

Schalen van garnalen en krab

15-40%

15-750

Collageen en gelatine

Huid; schaal en graat van diepzeevis,

Tot 80% in huid

Tot 50% in schaal

9-14

Hydroxy-apatiet

Schalen en graten van diepzeevis

60-70% in groot

tot 50% in schaal

Niet beschikbaar

Proteïnen met anti-vries eigenschappen

Bloed en huid van koud water diepzeevis

5-35 mg/ml in bloed van koudwatervis

5000

astaxanthine

Algen, schalen van schaaldieren

2,3-33%

3000-12000

enzymen

Algen, slachtafval van diepzeevis

-

14400 (kabeljauwprotease)

Tabel 1: overzicht van componenten met hoge toegevoegde waarde uit nevenstromen van diverse organismen van mariene oorsprong 

Component met hoge toegevoegde waarde

Toepassingsdomein

Poly-onverzadigde vetzuren

(w-3 en w-6)

Voedingsindustrie (essentiële vetzuren) en farmaceutische industrie

Taurine en creatine

farmaceutische industrie, voedingsindustrie (bv energiedranken) en voedingssupplementen

Chitine en chitosan

Voedingsindustrie (vezel, vetvervanging, encapsulatie,..) en farmaceutische industrie (wondheling, regeneratieve medicatie, …)

Collageen en gelatine

Voedingsindustrie (gelering, elasticiteit,..), farmaceutische industrie (encapsulatie, filmvorming, ophtalmologische toepassingen), fotografische industrie (productie van filmpjes),…

Hydroxy-apatiet

Farmaceutische industrie (bio-ceramisch materiaal: beendercement, implantaten,…)

Proteïnen met anti-vries eigenschappen

Voedingsindustrie (producten met laag vetgehalte, ijsroom, diepvriesvlees,..) en farmaceutische industrie (cryochirurgie)

astaxanthine

Voedingsindustrie (kleurstof), farmaceutische industrie (kleurstof, anti-oxidant

Tabel 2: beknopt overzicht toepassingsmogelijkheden van componenten geëxtraheerd uit organismen van mariene oorsprong

Bron

Vincenza Ferraro, Isabel B. Cruz, Ruben Ferreira Jorge, F. Xavier Malcata, Manuela E. Pintado, Paula M.L. Castro (2010). Valorisation of natural extracts from marine source focused on marine by-products: A review.  Food Research International, Vol 43(9), Pages 2221-2233.