Benzeen contaminatie in frisdranken

Recent werd er benzeen gevonden in een groot aantal frisdranken. Benzeen is een kankerverwekkende stof die leukemie, maar ook andere kankers kan veroorzaken.

De combinatie van natriumbenzoëzuur en ascorbinezuur (vitamine C) geeft aanleiding tot de vorming van benzeen. De reactie zou verlopen via radicaalvorming dat beïnvloed wordt door de pH, de temperatuur, het licht en de aanwezigheid van bepaalde metaalionen die als katalysator optreden (bv. Cu2+en Fe3+). Benzoëzuur en de zouten daarvan (benzoaten) worden in sommige eetwaren en dranken gebruikt als bewaarmiddelen (E210-E213) om microbiologisch bederf tegen te gaan. Daarnaast komt benzoëzuur voor in een aantal fruitsoorten (blauwe bosbessen, veenbessen, pruimen…). Ascorbinezuur (vitamine C) (E300) komt in heel wat levensmiddelen voor, maar wordt ook vaak aan voedsel en drank toegevoegd als vitaminesupplement.

Het probleem van benzeenvorming in de frisdranken is op te lossen door de receptuur eenvoudig te herformuleren. Het is namelijk niet nodig om ascorbinezuur toe te voegen aan frisdranken en in deze dranken waar ascorbinezuur (vitamine C) van nature voorkomt, wordt best geen natriumbenzoëzuur gebruikt.

Het probleem deed zich reeds eerder voor begin jaren ’90. Destijds werd er met de frisdrankenorganisatie afgesproken dat zij hun producten gingen herformuleren, maar vermoedelijk is dit weinig of niet gebeurd. Ook naar andere autoriteiten werd er nauwelijks gecommuniceerd zodat er niet voldoende maatregelen genomen werden.

Tot nu toe bestond er in Europa geen wetgeving omtrent het toegelaten gehalte aan benzeen in frisdranken. Er is enkel een limiet voor het benzeengehalte in drinkwater. Naar aanleiding van de bevindingen in de Verenigde Staten en later ook in andere landen werd nu ook advies gevraagd door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen aan het wetenschappelijk comité (advies 21-2006). Het advies luidde om de limiet van benzeen in frisdranken gelijk te stellen aan dit voor drinkwater, namelijk 1µg/kg.

Benzeen komt niet enkel voor in drinkwater of in voeding. Het wordt ook in de chemische industrie gebruikt voor de synthese van een sterk gevarieerd gamma van chemische producten: styreen/ethylbenzeen, cumeen/fenol, cyclohexaan, nitrobenzeen, chloorbenzeen, … Daarnaast komt benzeen ook voor in superbenzine om het octaangetal te verhogen. Bijgevolg is benzeen aanwezig in de uitlaatgassen van auto’s. Vroeger werd benzeen zeer veel gebruikt als oplosmiddel (lijm, vernis, lak, …). Dit gebruik als oplosmiddel is thans streng gereglementeerd vanwege het carcinogeen vermogen van benzeen.

Informatie:

Natriumbenzoëzuur
Ascorbinezuur (Vitamine C)
Styreen
Ethylbenzeen
Cumeen
Fenol
Cyclohexaan
NitrobenzeenZoals fenol, maar met NO2
ChloorbenzeenZoals fenol, maar met Cl (chloor)


Bronnen

  • Advies 21-2006 Wetenschappelijk Comité van het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen
  • Decission News