Onderzoek naar de impact van bedrukte verpakkingsmaterialen op de geur en smaak van verpakte voedingsmiddelen is voor verpakkingsproducenten en drukkers van enorm belang om kwaliteitsvolle producten te kunnen leveren aan de voedingsindustrie. Hiervoor kunnen sensorische testen worden aangewend waarbij de voedingscontactmaterialen op een objectieve manier worden geëvalueerd. De testen dienen te worden uitgevoerd in een sensorische testruimte conform aan de ISO-norm 8589 en met geselecteerde en getrainde panelleden (cfr. ISO-norm 8586-1 en ISO-norm 8586-2). Verschiltesten en kwantitatieve beschrijvende testen kunnen worden uitgevoerd op de voedingscontactmaterialen. Voor het sensorisch evalueren van papier en/of karton, bestemd om met voeding in contact te komen, kunnen genormaliseerde testen worden aangewend.
Verschiltesten
Om na te gaan of een significant verschil bestaat in de geur van verschillende verpakkingsmaterialen kan een triangeltest of een rangordetest worden uitgevoerd. De triangeltest of driehoekstest wordt beschreven in de ISO-norm 4120:2004. De rangordetest wordt beschreven in de ISO-norm 8587:2006. Indien blijkt dat er significante verschillen bestaan in de geur van de geëvalueerde verpakkingsmaterialen kan de aard en de intensiteit van die verschillen gemeten worden in een kwantitatieve beschrijvende test.
Kwantitatieve beschrijvende testen
Kwantitatieve beschrijvende testen of quantitative descriptive analyses (QDA) worden uitgevoerd om kwalitatieve (aard van het verschil) en kwantitatieve (intensiteit van het verschil) aspecten te evalueren van de verschillen in geurkarakters van de verpakkingsmaterialen. Hierbij kunnen kwantitatieve antwoordschalen worden gebruikt volgens de ISO-norm 4121:2003.
Genormaliseerde sensorische testen
Genormaliseerde testen, specifiek voor het sensorisch evalueren van papier en karton dat in contact komt met voedingsmiddelen, worden beschreven in de normen NBN EN 1230-1 (geur) en NBN EN 1230-2 (bijsmaak). Voor het evalueren van de geur van het voedingscontactmateriaal wordt het versnipperde verpakkingsmateriaal (6 dm2) in een gesloten glazen recipiënt gedurende 24 h bewaard bij 23 °C in het donker. Voor het evalueren van de bijsmaak of bederf t.g.v. het voedingscontactmateriaal wordt het verpakkingsmateriaal in een gesloten glazen recipiënt gedurende 48 h bewaard bij 23 °C in het donker en in indirect contact met fijngemalen melkchocolade. Nadien wordt de bemonsterde chocolade sensorisch geëvalueerd naar bijsmaak of bederf t.o.v. een blanco chocolade (niet bemonsterd). Voor de evaluatie van de verpakkingsmaterialen bij beide testen dienen de proefpersonen (minimum n= 6) te scoren volgens de waarden weergegeven in Tabel 1. De mediaan van de scores wordt berekend en vanaf een waarde 2,5 wordt gesteld dat het geëvalueerde verpakkingsmateriaal van een twijfelachtige kwaliteit is.
Tabel 1. Scores voor sensorische evaluatie bij de testen NBN EN 1230-1 en 1220-2
score | geur | bijsmaak |
0 | geen waarneembare geur | geen waarneembare bijsmaak |
1 | geur net waarneembaar | bijsmaak net waarneembaar |
2 | zwakke geur | zwakke bijsmaak |
3 | duidelijke geur | duidelijke bijsmaak |
4 | sterke geur | sterke bijsmaak |
Naast de sensorische evaluatie van het voedingscontactmateriaal kan ook het verpakte voedingsproduct sensorisch worden geëvalueerd. Een methode voor het beoordelen van wijzigingen aan de smaak van het verpakte voedingsmiddel ten gevolge van het verpakkingsmateriaal wordt beschreven in de ISO-norm 13302:2003.
De resultaten van de sensorische testen kunnen gevalideerd worden d.m.v. chemisch-analytische meetmethoden (o.a. GC-MS analyse en MS-nosetechnologie) waarbij de vluchtige samenstelling van het voedingscontactmateriaal wordt geprofileerd. A.d.h.v. deze geurprofielen kan nagegaan worden welke vluchtige organische verbindingen verantwoordelijk zijn voor de geurbelasting van het verpakkingsmateriaal.
Bronnen
- ISO 8589:2007 Sensory analysis – General guidance for the design of test rooms
- ISO 8586-1:1993 Sensory analysis – General guidance for the selection, training and monitoring of assessors – Part 1: Selected assessors
- ISO 8586-2: 2008 Sensory analysis – General guidance for the selection, training and monitoring of assessors – Part 2: Expert sensory assessors
- ISO 4120:2004 Sensory analysis – Methodology – Triangle test
- ISO 8587:2006 Sensory analysis – Methodology – Ranking
- ISO 4121:2003 Sensory analysis – Guidelines for the use of quantitative response scales
- NBN EN 1230-1:2009 Papier en karton dat in contact komt met voedingsmiddelen – Zintuiglijke analyse – Deel 1: Geur
- NBN EN 1230-2:2009 Papier en karton dat in contact komt met voedingsmiddelen – Zintuiglijke analyse – Deel 2: Bijsmaak (bederf)
- ISO 13302:2003 Sensory analysis – Methods for assessing modifications to the flavour of foodstuffs due to packaging