Dit TETRA-project startte in oktober 2009 en ging op een praktijkgerichte manier op zoek naar de verantwoordelijke vluchtige organische componenten (VOC’s) als mogelijke oorzaken van off-odours en off-flavours veroorzaakt door papier- en kartonverpakkingen. Vier drukkerijen, gespecialiseerd in het produceren van papier- en kartonverpakkingen voor de voedingssector (Group BDMO – Bruggeman & Desouter, Cartonnage Soenen, Interlabel en Cartonnage Gruyaert) alsook de toeleveranciers van deze drukkerijen, zoals de papier- en kartonfabrikanten Eska Graphic Board, Iggesund Paperboard en Winter & Company, inktproducent Sun Chemical en lijmfabrikant Demcopack Davis). De complementariteit van deze partners droeg bij tot een gedetailleerd onderzoek van alle factoren - substraat, inkt, lak, lijm, drukproces, ... - die een invloed op de sensorische kwaliteit van de afgewerkte verpakking kunnen hebben. Hiervoor werden zowel chemisch-analytische analysetechnieken (GC-MS, MS-nosetechnologie) als sensorische meetmethoden (conventionele sensorische testen, Robinson testen) geoptimaliseerd en veelvuldig gebruikt.
Richtlijnen voor Good Manufacturing Practices (GMP) in de drukkerijen
Kaderend in de GMP-Verordening (EG) nr. 2023/2006 betreffende goede fabricagemethoden voor materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen, werden bovenstaande analysetechnieken tijdens dit onderzoeksproject aangewend ter ondersteuning van het geur- en migratiearm produceren van papier- en kartonverpakkingen bestemd voor voedingswaren. Hierbij werden enkele kritische product- en procesparameters tijdens het productieproces van deze verpakkingsmaterialen in de drukkerijen onderzocht. Enkele gevalstudies leidden tot succesvolle product- en procesinnovaties bij de bedrijven. Zo werd de invloed van kartontypes, drukinkten, lakken en droogstof op chemisch-analytische en sensorische wijze geanalyseerd. Uit deze testen bleek dat de productiewijze van het karton, meerbepaald het type waterhuishouding, percentage krantenpapier, etc., zeer kritisch is en mede de geur van het eindproduct bepaalt. Ook bepaalde coatings (strijklagen), geappliceerd op diverse types karton, bepalen zeer sterk de geurbelasting van deze verpakkingen. Verder komt de geur bij drukinkten en lakken voornamelijk tot stand tengevolge van hun drogingsmechanisme. Oxidatief drogende inkten op vegetale basis blijken minder voor voedingsverpakkingen geschikt te zijn tengevolge van geurkrachtige aldehyden. Verder werd ook de invloed van een ontluchtingskamer bestudeerd teneinde het geurniveau van afgewerkte verpakkingsmaterialen te verlagen. Dimensionering van de ruimte en stapeling van de afgewerkte verpakkingen zijn cruciaal om effectieve geurreductie te verkrijgen. Ook stockage- en transportcondities dragen in belangrijke mate bij tot het al dan niet geurarm zijn van een verpakkingsmateriaal. Andere experimenten betroffen de sensorische houdbaarheid in functie van de tijd en dit specifiek voor zoetwaren, verpakt in diverse verpakkingsmaterialen. In functie van het type levensmiddel (o.a. chocolade, pralines, koekjes) kan op die manier de meest geschikte verpakking worden geselecteerd. Ook een studie over ‘batch-to-batch’ variaties betreffende de geurimpact van gerecycleerd verpakkingskarton kwam in dit project aan bod.