Stevia?
Stevia is de generische term voor alle voedingsingrediënten afkomstig van het plantje Stevia rebaudiana Bertoni. De meest voorkomende bestanddelen zijn stevioside en rebaudioside A (beiden behoren tot de ‘steviolglycosiden’). Dit zijn intensieve zoetstoffen die ongeveer 200 tot 300 keer zoeter zijn dan suiker (in water). De zoetstoffen leveren bijna geen calorieën aan waardoor ze voor diabetici en zwaarlijvigen een gezond alternatief vormen voor suiker. 
Stevia als zoetstof
Het gebruik van zoetstoffen ter vervanging van suiker wordt al veelvuldig toegepast in diverse levensmiddelen. Het gaat dan om bv. acesulfaam-K, aspartaam of sucralose. Vaak wordt suiker dan vervangen door een combinatie van intensieve zoetstoffen en bulk(zoet)stoffen. De intensieve zoetstoffen hebben een groot zoetend vermogen, waardoor ze slechts in lage concentraties gedoseerd moeten worden. Ze brengen virtueel geen calorieën aan (ten gevolge van de lage dosering en/of intrinsieke lage calorie-inhoud). De bulk(zoet)stoffen vervangen voornamelijk een aantal andere suikerkarakteristieken – zoals onder meer bulk, bijdrage tot structuur en textuur, wateractiviteit, viscositeit en vriespuntsverlaging.
Een toelating voor het gebruik van Stevia en steviolglycosiden opent voor de bedrijven de mogelijkheid om producten met een gereduceerde calorie-inhoud te produceren en gelijktijdig ook het natuurlijk karakter van het levensmiddel te bewaren.
Producten ontwikkelen met Stevia houdt ook uitdagingen in. ‘Stevia’ is nl. een mengsel van diverse zoetende componenten uit de Stevia-plant. Aangezien het om een extract gaat, varieert de samenstelling en kan de smaak variëren. Het is bekend dat Stevia in water tot 300 keer zoeter is dan suiker, maar wat gebeurt er in andere voedingsmatrices? Daarnaast moet ook worden nagegaan of Stevia stabiel is tijdens de verwerking en de bewaring. Het is immers bekend dat bv. zure omstandigheden niet altijd ideaal zijn. Om dit alles op te kunnen volgen, moeten de nodige analysetechnieken ontwikkeld of geoptimaliseerd worden.
In het Stevia-project dat momenteel loopt bij Flanders’ FOOD wordt voor diverse levensmiddelen nagegaan welk potentieel Stevia biedt.
Stevia en gezondheid
Hoge concentraties stevioside zouden volgens Prof. Dr. Jan M.C. Geuns farmacologische effecten hebben. Het verlaagt de bloeddruk bij personen met hypertensie en het vertoont ook enkele veelbelovende eigenschappen die nuttig kunnen zijn in de behandeling van type 2-diabetes. Het verlaagt de bloedsuikerspiegel en verhoogt de gevoeligheid voor insuline. Stevioside voorkomt ook aderverkalking en er zijn eveneens geen nevenwerkingen bekend.
De status van Stevia in EU
Stevia en steviolglycosiden (oa. stevioside en rebaudioside A) zijn in landen als Brazilië, Paraguay, Korea, Maleisië, Mexico en Japan al jarenlang ingeburgerd. In de VSA behoort rebaudioside A tot de categorie GRAS of veilige additieven. In Frankrijk is rebaudioside A toegelaten als voedingsadditief en tafelzoetstof. De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) evalueerde de veiligheid van Stevia en gaf op 14 april een positief advies voor het gebruik van stevia en steviolglycosiden aan de Europese Commissie. Op basis van dit advies, wordt een goedkeuring voor het gebruik van Stevia als voedseladditief verwacht. Het is onduidelijk wanneer die goedkeuring verwacht kan worden: binnen een jaar, of zelfs nog later?
BronneN
- ‘Stevia and steviol glycosides’, Prof. Dr. Jan M.C. Geuns (U kan dit boek bestellen via http://www.euprint.be/stevia/stevia%20books.htm)
- Scientific Opinion on the safety of steviol glycosides for the proposed uses as a food additive – EFSA