Gegevens uit 2000 tonen aan dat chronisch verhoogde bloeddruk of hypertensie bij meer dan 25% van de volwassen wereldbevolking voorkomt en voorspellingen wijzen op een stijging tot 29% - dus meer dan 1,5 miljard volwassenen met hypertensie – in 2025. Zelfs bij een chronisch beperkt verhoogde bloeddruk wordt de levensverwachting verkort door een verhoogd risico op een beroerte, hartaanval, hartfalen, hersenbloeding of nierfalen.
Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat een daling van de systolische en diastolische bloeddruk (resp. boven- en onderdruk) met 5 mm Hg leidt tot een vermindering van hart- en vaatziekten met respectievelijk 7% en 16%. Anderzijds verdubbelt het risico bij een stijging van de boven- en onderdruk met respectievelijk 20 en 10 mm Hg. In Tabel 1 wordt de meest recente bloeddruk classificatie op basis van het niveau van de boven- en onderdruk weergegeven.
Wereldwijd worden hart- en vaatziekten beschouwd als de voornaamste doodsoorzaak. Dit leidde dan ook tot onderzoek naar en ontwikkeling van producten met geclaimde cholesterolverlagende werking. Hierbij werd getracht de heilzame effecten van fytosterolen, plant stanol esters, oplosbare vezels, omega-3 vetzuren en niacine te benutten. Daarentegen zijn relatief weinig producten op de markt die een bloeddrukverlagend effect nastreven.
Tabel 1 : Bloeddruk classificatie (Bron: National Heart, Lung, and Blood Institute, 2003).
Bloeddruk | Systolisch (mm Hg) | Diastolisch (mm Hg) |
Normaal | < 120 | < 80 |
Prehypertensie | 120-139 | 80-90 |
Hypertensie stage 1 | 140-159 | 90-99 |
Hypertensie stage 2 | ≥ 160 | ≥ 100 |
Uw bloeddruk heeft in eerste instantie veel te maken met uw levensstijl. Vermageren, stoppen met roken, natrium- en alcoholinname beperken, meer sporten en gezond eten helpen bij de preventie en behandeling van verhoogde bloeddruk. Daarnaast worden heel wat inspanningen gedaan in de ontwikkeling van functionele voeding met ingrediënten die bloeddrukverlagend werken. Extra calcium, visolie en anti-oxidantia zouden positieve effecten op uw bloeddruk kunnen teweegbrengen.
De laatste jaren ging heel wat aandacht naar de rol van bioactieve peptiden in onze voeding. Met betrekking tot bloeddrukverlaging werden de ACE (angiotensin converting enzyme) inhiberende peptiden geïdentificeerd. Het enzym ACE speelt een belangrijke rol in de omzetting van angiotensin I tot angiotensin II, met vernauwing van de bloedvaten tot gevolg. Toepassing van bioactieve peptiden vermindert de werking van ACE, wat resulteert in een bloeddrukverlaging.
Koemelkeiwitten vormen de belangrijkste bron van ACE inhiberende peptiden. Deze eiwitten zijn op zich niet actief, maar worden geactiveerd door enzyminwerking waarbij peptiden bestaande uit drie aminozuren gevormd worden (zie Figuur 1). Specifiek worden positieve effecten toegeschreven aan de lactotripeptiden isoleucine-proline-proline (IPP) en valine-proline-proline (VPP). Deze tripeptiden werden in de natuur ontdekt als werkzame bestanddelen van slangengif, een ontdekking die in 1982 tot de ontwikkeling van het eerste antihypertensie geneesmiddel Captopril leidde.
Figuur 1: Melkeiwitten worden enzymatisch opgebroken in kleinere tripeptiden IPP (Bron: DSM).
In het laatste decennium rapporteerden meer dan 20 humane klinische studies over de effecten van lactotripeptiden op de bloeddruk. Zeer recent werden deze resultaten in 2 meta-analyses samengebundeld. Beide concluderen dat melk tripeptiden bij proefpersonen met zowel prehypertensie als hypertensie bloeddrukverlagend werken. Gemiddeld werd na toepassing van lactotripeptiden bij de deelnemers een daling van de bovendruk met 5 mm Hg en een daling van de onderdruk met 2 mm Hg waargenomen (zie Figuur 2). Deze bloeddrukverlagende effecten bleken meer uitgesproken bij proefpersonen met hypertensie (**) ten opzichte van proefpersonen met prehypertensie (*). Al vanaf 1 à 2 weken behandeling werden effecten waargenomen en deze werden meer uitgesproken bij langere behandeling (tot 12 weken). Vanaf een dosering van 3 mg per dag aan lactotripeptiden bleken effecten aantoonbaar.
Figuur 2: Effecten van een behandeling met lactotripeptiden op de systolische bloeddruk (links) en de diastolische bloeddruk (rechts) van proefpersonen (Pripp, 2008).
Naast koemelk kunnen nog andere bronnen van bioactieve peptiden vermeld worden. Zo werden in een recent afgerond doctoraat aan de Universiteit Gent de bloeddrukverlagende capaciteit van eiwitpeptiden afkomstig van insecten bestudeerd. Op basis van dit onderzoek werd door Dr. Lieselot Vercruysse besloten dat insecteiwit een potentieel heeft als bloeddrukverlagend ingrediënt in functionele voeding.
Voor meer informatie over de inhoud van dit artikel wordt verwezen naar de geciteerde bronnen:
- Asayama, K., et al. (2004). Prediction of stroke by self-measurement of blood pressure at home versus casual screening blood pressure measurement in relation to the Joint National Committee 7 classification: the Ohasama study. Stroke, 35(10), 2356-2361.
- Fitzgerald, R.J., et al. (2004). Hypotensive peptides from milk proteins. Journal of Nutrition, 134, 980S-988S.
- Kearney, P.M., et al. (2005). Global burden of hypertension: analysis of worldwide data. Lancet, 365, 217-223.
- Pripp, A.H. (2008). Effect of peptides derived from food proteins on blood pressure: a meta-analysis of randomized controlled trials. Food & Nutrition Research, in press.
- Sirtori, C.R., et al. (2008). Nutritional and nutraceutical approaches to dyslipidemia and atherosclerosis prevention : focus on dietary proteins. Atherosclerosis, in press.
- Xu, J-Y., et al. (2008). Effect of milk tripeptides on blood pressure: a meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrition, 24(10), 933-940.
Een afdruk van deze bronnen kan aangevraagd worden via vlaz@UGent.be
Specifieke informatie over TensGuardTM vindt u op http://www.dsm-functionalfoodsmarketing.com.
Voor meer informatie over het UGent doctoraatsonderzoek naar bioactieve peptiden uit insecten, contacteer Lieselot.Vercruysse@UGent.be of John.VanCamp@UGent.be.