Organisch-biologische bijproducten zoals productieresten, plantenresten en zuiveringsslib zitten boordevol bruikbare elementen. Het Europees project REPRO onderzoekt hoe bijproducten succesvol omgezet kunnen worden tot voeding, dierenvoeding of farmaceutische producten met een hoge toegevoegde waarde. We denken hierbij aan biopolymeren, nutriënten en chemische stoffen van plantaardige oorspong. Afhankelijk van het type bewerking kunnen uit eenzelfde bijproduct totaal verschillende ingrediënten bekomen worden. Ter illustratie wordt in dit artikel de mogelijke verwerking van bijproducten uit rode kool beschreven.
|
|
Bijproduct van rode kool | Extracten uit het bijproduct van rode kool |
Rode kool – bron van ingrediënten
Bij de verwerking van rode kool ontstaat ongeveer 15% bijproduct. Dit ‘food-grade’ bijproduct is direct na processing van de oorspronkelijke groente beschikbaar en is een potentiële bron van meerdere ingrediënten. De chemische samenstelling van het bijproduct uit rode kool wordt weergegeven in onderstaande tabel. Koolhydraten komen het meest voor, maar ook intens gekleurde anthocyaninen en glucosinolaten. Aan deze laatste worden gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven.
Tabel: Chemische samenstelling van het bijproduct van rode kool
Component | % droge stof |
Proteïnen | 12 tot 18% |
Koolhydraten | 44 tot 49% |
Fenolen | 0,8 tot 1,2% |
Kleurstoffen | 0,4 tot 0,5% |
Glucosinolaten | 0,9 tot 1,2% |
Procescondities bij de verwerking van het bijproduct van rode kool bepalen het type en de hoeveelheid koolhydraten die vrijgesteld kunnen worden. Bij zure extractie bijvoorbeeld worden relatief grotere pectine moleculen met een moleculair gewicht tussen 100 en 500kD vrijgezet. Dergelijke moleculen hebben uitstekende gelvormende eigenschappen en kunnen benut worden als verdikkingsmiddel. Wanneer hezelfde bijproduct behandeld wordt metpectinase enzymen ontstaan kleinere pectine fragmenten met een moleculair gewicht tussen 10 en 50 kD. Deze moleculen hebben geen gelvormende eigenschappen meer, maar hebben mogelijks een positief gezondheidseffect. Blancheren is dan weer een goede behandeling indien men veel glucosinolaten wil bekomen. Het enzyme myrosinase dat deze glucosinolaten afbreekt, wordt namelijk geïnactiveerd door deze hittebehandeling met stoom.
Voorwaarden voor valorisatie
Zoals hierboven geschetst, zijn er verschillende methoden om nevenstromen succesvol te benutten (valoriseren). Cruciaal is dat aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan:
- De verwerking van de bijproducten is best zo volledig mogelijk
- Nieuwe producten kunnen gemaakt worden met economisch interessante technologiën.
- De impact op het milieu moet zo laag mogelijk zijn.
- Zowel voor reagentia, materialen en processen, en microbiologische en chemische veiligheid dient de wetgeving nageleefd te worden.
Bronnen
- REPRO http://www.repro-food.net/
- Valorbin http://www.valorbin.be/