Uit de resultaten van het project Operator 4.0, uitgevoerd door Flanders' FOOD en haar partners met steun van VLAIO, blijkt dat het beter is om eerst te organiseren en dan pas te digitaliseren. Het welzijn van werknemers is belangrijker dan ooit en Vlaamse voedingsbedrijven moeten digitaliseren om concurrerend te blijven ten opzichte van bedrijven in het buitenland. Het proces van digitalisering kan echter complex zijn en veranderingen teweegbrengen, waardoor sommige werknemers op de werkvloer het misschien niet begrijpen of er weerstand tegen tonen. Daarom is het van groot belang om eerst de organisatie op orde te hebben voordat er digitalisering plaatsvindt.
De manier van werken is de afgelopen jaren drastisch veranderd door de sterke opmars van digitalisering. Ook in de voedingsindustrie is die trend er. ‘De digitalisering verloopt het best als werknemers vroeg betrokken worden bij het proces’, vertelt Annemie Salu, adviseur bij Alimento, één van de projectpartners, ‘en ze zich gesteund zien via opleiding of digi-coaching bij de overgang naar nieuwe systemen of werkmethodes’.
Mensgericht digitaliseren
Lieven Eeckelaert en Frank De Craecker, organisatiedeskundigen bij Workitects, onderzochten waar bedrijven bij het invoeren van een nieuwe technologie rekening mee moeten houden. Hun conclusie: om de impact van een digitaliseringsactie in te schatten, dien je in te zoomen op hoe de inhoud van jobs eventueel verandert, hoe medewerkers de digitalisering ervaren en hoe de samenwerking met andere medewerkers en teams wordt beïnvloed. Lieven Eeckelaert: ‘Bedrijven moeten continu in vraag stellen hoe het werk bij hen georganiseerd wordt: wat is de impact van technologie op de werkbaarheid van jobs, en hoe kunnen mens en technologie in symbiose werken? Als de voordelen van die technologie succesvol worden gecombineerd met de sterktes van de mensen en teams, zal de kans op slagen enkel vergroten’.
Technologie als helpende hand
Technologie hoeft niet steeds een negatief effect te hebben op de medewerkers. Deze kunnen ingezet worden als helpende hand en zo het werk van de operator verlichten. In samenspraak met bedrijven ontwikkelde Christophe Michiels, Senior Engineer Smart and Digital Factory bij Sirris, een toolbox die mobiel en modulair is opgebouwd. Het voordeel van die toolbox is dat op basis van de uitdagingen en noden van een bedrijf de gewenste technologieën kunnen worden gedemonstreerd in het bedrijf zelf. ‘De toolbox kan op deze manier zowel ingezet worden om leidinggevenden mee te inspireren, als om operatoren bepaalde technologieën hansds-on gewijs te laten ervaren.’, vertelt Christophe Michiels.
Pilootfabriek Food Pilot geeft het voorbeeld
In de pilootfabriek te Melle kunnen voedingsbedrijven vandaag niet enkel testen uitvoeren voor productontwikkeling, maar ook kennis maken met het digitaliseringsverhaal. Binnen het project werd essentiële procesinformatie verzameld op een centraal platform en op een toegankelijke manier gevisualiseerd voor de operator. Karen Verstraete, communicatieverantwoordelijke Food Pilot: ‘We kunnen nu veel gerichter informatie halen uit de data, zowel nuttig voor de bedrijven die alles willen weten over hun proef en de operator die het minutieus wil kunnen opvolgen’.
Belang om mensgericht te digitaliseren stijgt
In de inspiratiegids ‘Samen digitaal’ die Flanders’ FOOD in samenwerking met de partners uitgeeft, kunnen voedingsbedrijven kennismaken met inzichten rond mensgericht digitaliseren en praktijkvoorbeelden uit de voedingsindustrie. ‘De krapte van de arbeidsmarkt zal de komende jaren niet verbeteren. Het belang om mensgericht te digitaliseren zal hierdoor alleen maar stijgen.’, besluit Lars Roba, innovatiemanager bij Flanders’ FOOD.
Over het project Operator 4.0
Operator 4.0 was een collectief onderzoeks-, ontwikkelings- en disseminatieproject (type COOCK, gesteund door VLAIO) met als doel bedrijven te inspireren en methodes aan te reiken om rekening te houden met de menselijke factor in hun digitalisatietraject.
Flanders’ FOOD, Workitects, Sirris, Food Pilot (een samenwerking tussen ILVO en Flanders’ FOOD) en Alimento onderzochten tussen 2020 en 2023 welke impact digitalisering kan hebben op medewerkers en welke digitale technologieën operatoren kunnen ondersteunen.
