Reeds voor meer dan 50 jaar wordt polycarbonaat (PC) gebruikt in verschillende kunststoftoepassingen, waaronder ook verpakkingsmaterialen. Het combineert een kristalheldere transparantie met een hoge impactsterkte, waardoor het een zeer hard materiaal is. Daarenboven profileert het zich ook als een hitteresistent materiaal. Bekende toepassingen in de voeding zijn onder andere herbruikbare waterflessen en flessen voor babyvoeding.
Tijdens het productieproces van PC wordt bisfenol A (BPA) gebruikt, waarvan residuen kunnen achterblijven in de uiteindelijke PC-verpakkingen. Door migratie van BPA in de voeding kan de consument hieraan blootgesteld worden. Verschillende studies omtrent het mogelijks schadelijk effect van BPA op de gezondheid (carcinogeen, effect op vruchtbaarheid) zijn reeds verschenen. Hierbij is het niet altijd eenduidig aangetoond dat er een effect is op de gezondheid. Een recent rapport (J. Am. Med. Assoc. 2008, 300, 1303) die een relatie legt tussen hoge concentraties van BPA met hartziektes en diabetes heeft echter de discussie rond BPA nog opgedreven.
Verschillende verpakkingsproducenten hebben dan ook beslist op zoek te gaan naar BPA-vrije verpakkingsmaterialen. Zo zijn bepaalde producenten van babyflessen overgeschakeld naar polypropyleen (PP) flessen of polyethersulfon flessen. Echter, materialen vinden die dezelfde eigenschappen bezitten als PC, is niet evident. Materialen zoals polystyreen kunnen ook transparant gemaakt worden, maar zijn minder sterk dan PC. Voor sportwaterflessen die tegen schokken of vallen moeten bestand zijn, is dit dan ook geen goed alternatief. Verpakkingen op basis van PET zouden hier beter scoren, wat PET een mogelijk alternatief maakt voor PC.
De zoektocht naar andere alternatieven is echter niet eenvoudig. Het bedrijf Thermos kondigde recent de productie aan van een nieuwe harde waterfles op basis van het BPA-vrije materiaal Tritan, geproduceerd door Eastman Chemical. Dit is een copolyester bestaande uit cyclohexaandimethanol en een afgeleid product van cyclobutaandiol. Het zou daarenboven hitteresistent én transparant zijn. Dit toont aan dat er mogelijkheden zijn om waardige alternatieven voor PC te vinden. Er moet echter niet verwacht worden dat PC van vandaag op morgen op grote schaal zal vervangen worden.
Bron: Chemical & Engineering News (dec 2008) en Pack4Food