De spirit van Carl Munters, Zweeds uitvinder en ondernemer, hoor je vandaag nog ronken in duizenden machines. Munters startte zijn activiteiten in 1955. Dankzij de uitgebreide reeks octrooien stelt hij vandaag nog steeds 2700 mensen te werk in 30 landen. Ludwig Cools, zaakvoerder van Munters-Belgium NV in Mechelen, schetst hoe zij vandaag de strijd aangaan met vocht in de lucht. Hij toont een tekening met een aanzienlijke rotor voorzien van een fijnzinnig maaswerk. “Deze rotor is doordrongen
met silicagel, een vocht absorberende materie. Zo hebben we een heel groot contactoppervlak waar we lucht kunnen doorjagen. De silicagel haalt meteen het vocht uit de lucht. Zo drogen wij onze lucht. Ons contactoppervlak is eigenlijk een soort spons die helemaal is verzadigd met vocht die . We wringen ze daarna opnieuw uit. Dat is het toestel dat we helemaal zelf produceren, volgens de behoefte en op maat van elke klant.”
Ludwig Cools hoeft ons niet te overtuigen dat een mens zich goed in zijn vel voelt bij een temperatuur tussen 18 en 21 graden. Wat veel minder mensen weten is dat ook de luchtvochtigheid daarbij een rol speelt. Ideaal is een vochtigheidsgraad tussen de 50 en de 60 procent. Meer nog. Ook materialen hebben een comfortzone waarin ze het liefst gedijen. Het is die perfecte klimaatzone die Munters voor mens en ding telkens weer creëert. Salesverantwoordelijke Kristof Scheepmans stelt aan potentiële klanten telkens enkele pertinente vragen. “Is er een kwaliteitsverschil in uw productie tussen zomer en winter? Of is er een verschil in de hoeveelheid die jij kan produceren? Omschrijf dat verschil eens? Vocht is het antwoord op de vragen en de oorzaak van alle ellende. Het is dus niet omdat het in de zomer warmer is dan in de winter dat er een effect is op de productie. Maar omdat vocht in de lucht niet tastbaar is, denken we daar niet meteen aan.”
Grote diepvriesruimte
Minder vocht verhoogt de productiviteit aanzienlijk. Ook al omdat droge lucht minder energie vraagt om te koelen of te verwarmen. Volgens Ludwig Cools kunnen eigenaars van grote diepvriesruimten echt munt slaan uit de technieken van Munters. “Als je een diepvries opent in de zomer sluipt er warme, vochtige lucht naar binnen. Als je de vriezer weer dicht doet, kan het vocht dat in de lucht aanwezig is, er niet meer uit. Het condenseert en vriest aan. Thuis kan je dat opgehoopt ijs weer verwijderen door alles te laten ontdooien. Bij een groot diepvriesmagazijn ligt zo’n operatie minder voor de hand. Bovendien zorgt dat overtollige ijs voor onveilige situaties. Elektronische ogen die deuren open en sluiten als er iemand voorbij wandelt, laten het afweten. Bijzonder onaangenaam om in zo’n ruimte te werken als veiligheid en efficiëntie niet langer gegarandeerd zijn.”
En dan hadden we het nog niet over de vermaledijde en gevaarlijke schimmels. Vochtige ruimtes zijn voor hen een bijzonder comfortabele biotoop. Ook in gekoelde ruimtes ontwikkelen zich schimmels, zij het net iets trager. In een industriële bakkerij bv, voelen zij zich geweldig op hun gemak. Het vocht dat bij het bakproces vrijkomt, verspreidt zich in de open ruimte van de bakkerij. Bedoeling is dat het zich vermengt met de aanwezige lucht. Maar in de zomer is de luchtvochtigheid al hoog en vormt dat extra vocht een probleem. En daar kunnen volgens Kristof Scheepmans de technieken van Munters nog echt het verschil maken. “Dat vocht blijft vaak hangen in de korst van het brood en maakt het wak. Weggegooien is de enige optie. Onze toestellen nemen het vocht uit de ruimte weg zodat het brood in ideale omstandigheden kan afkoelen. Zo blijft het langer krokant. We hebben ondertussen al flink wat referenties met klanten die bevestigen dat onze toepassing écht werkt. Bijvoorbeeld bij het vleesverwerkend bedrijf Ter Beke gebruiken ze een Munters-machine om na het poetsen de vloeren ’s avonds sneller te laten drogen. Zo kunnen ze de volgende dag starten in een perfect droge productiehal. In andere bedrijven waar we op bezoek zijn gegaan vertelden ze ons dat ze de schimmels op kabels van machines moeten verwijderen met een tandenborstel, ze zitten echt overal, op de meest onbereikbare plaatsen. Hallucinant. Ander voorbeeld: iedereen denkt dat alle metaal na een tijd onvermijdelijk roest. Klopt niet. Als we de relatieve vochtigheid onder de 40 procent houden, is er geen oxidatie.”
Redumold
Ludwig Cools heeft gelijk: onze stijgende welvaart maakt ons als consumenten met de dag veeleisender. En we zijn ook met alsmaar meer consumenten om die hoge eisen op te leggen aan de producenten. De moderne mens wil geen laagje vocht op hun verse chocolade. Terecht. Maar bij Munters kijken ze nog verder. Ludwig Cools vindt het niet alleen commercieel, maar ook maatschappelijk bijzonder belangrijk dat ze participeren in het Redumold-project van Flanders’ FOOD opgestart door de UGent. “Ik vind die focus geweldig belangrijk: onze maatschappij kan het niet langer verantwoorden om eten weg te gooien. Wij engageren ons binnen het Redumold-project, een Flanders’ FOOD project met het MYCOLAB van Universiteit Gent, om de voedselverliezen tegen 2020 grondig te verminderen. Eén van de oorzaken van voedselverlies is het beschimmelen van producten. Hoe dat komt? De sporen die al in het product zitten, kiemen en ontwikkelen zich zodat de producten bederven. We streven ernaar om ervoor te zorgen dat een tiende minder sporen in het product terechtkomen via de lucht, zodat er minder bederf zal optreden. Alle zaakvoerders van vleesverwerkende bedrijven, koekjesfabrieken en industriële bakkerijen, maar ook zuivelfabrikanten en producenten van sauzen. De houdbaarheid van een hele reeks producten hangt af van de mogelijke groei van schimmels. Vooral in zure producten en producten met een lage wateractiviteit kan schimmelvorming de voornaamste oorzaak van bederf zijn. worstelen met gelijkaardige problemen Gelukkig legt het Federaal Voedselagentschap vandaag al stevige eisen op. Met de demonstratie van onze technologie bij voedingsbedrijven, resultaten uit het project en de wetenschappelijke argumentatie de we dankzij Flanders’ FOOD vergaren, kunnen we beslist nog meer voedingsproducenten overtuigen.”