Toon alle artikels

Meedraaien met de seizoenen: opportuniteiten in de voedingssector

Gepubliceerd op 25 juli 2013

Het lijkt alsof seizoensgebonden leven een zaak is voor de consument. De consument moet maar beslissen of hij groenten en fruit, vis en wild consumeert volgens het seizoen, en de industrie past zich aan aan de vraag. Is er dan geen rol weggelegd voor de producenten?

Verschillende industrietakken hebben moeite om het hele jaar door aan hetzelfde tempo te produceren, om de eenvoudige reden dat het soms moeilijk is om aan de juiste ingrediënten te raken in bepaalde seizoenen. Het aanbod van rood fruit bijvoorbeeld, is erg seizoensgebonden, met als gevolg dat producenten van aardbeiproducten zoals confituur met verschillende leveranciers uit verschillende regio’s uit de wereld moeten werken. Een zaak die niet ten goede komt aan de traceerbaarheid, de duurzaamheid en het afleveren van een constante kwaliteit, om nog te zwijgen van de fluctuaties in de grondstofprijs. Er zit dus wel degelijk een voordeel in seizoensgebonden gaan produceren. Wat zijn ze, en wat zijn de voorwaarden? 

Lokaal, duurzaam en seizoensgebonden zijn in trek

Het zijn elementen die nu eenmaal goed scoren bij de consument. En hoewel een deel consumenten nu wel begint te beseffen dat asperges en boontjes buiten het seizoen uit Peru komen, en tomaten wel degelijk het lekkerst zijn in de zomer, hebben ze vaak nog niet de klik gemaakt dat de tomaten uit pakweg de spaghetti bolognese in het koelvak ook ergens vandaan moeten komen. Bereide maaltijden werken al vaak met ‘in & outs’, seizoensgebonden – vaak eenmalige – edities, maar leggen in de promotie daarvan de nadruk op het tijdelijke. De beetje bewuste shopper zal wel aandacht geven aan gerechten die bewust zijn opgesteld opdat ze alleen seizoensgebonden producten bevatten, mits hij daar via de verpakking attent op wordt gemaakt. Want het is voor een consument ook niet altijd even gemakkelijk om te onthouden wanneer al die verschillende producten op hun best zijn. De distributie speelt daar intussen al handig op in, door aan de groente- en fruitafdeling de lokale seizoensproducten extra in de verf te zetten. Waarom dan niet de lijn doortrekken naar de verwerkte producten?

Durven werken met seizoensgebonden gamma’s

Consumenten zijn niet geheel op de hoogte van de juiste seizoenen, en de meeste consumenten staan er ook niet bij stil dat grondstoffen voor bereide gerechten even seizoensgebonden zijn als de grondstoffen die ze zelf gebruiken om hun gerechten te bereiden. Om die redenen zal het niet evident zijn om bijvoorbeeld  voor een producent van verse soepen ’s winters zijn standaard tomatensoep uit het gamma te halen, zonder het risico een deel consumenten te verliezen. Daar is als bedrijf een behoorlijke portie durf voor nodig, maar wie goed voorbereid is, een waardig alternatief (of meerdere) te bieden heeft, en het marketinggewijs heel slim aanpakt, maakt wel kans om er beter uit te komen dan voorheen, dankzij mogelijke besparingen op logistiek en grondstoffen en een verbeterde morele status in de ogen van de bewuste consument.

Welke sectoren komen in aanmerking?

In eerste plaats liggen er best wel opportuniteiten voor verwerkers van verse groenten, fruit, vlees- of visproducten. Daarbij kan gedacht worden aan producenten van koelverse, kort houdbare bereide maaltijden, soepen, sauzen, smoothies en sappen, confituren, … Maar ook producenten van langer houdbare producten kunnen overgaan naar een seizoensgebonden productie op een manier waarop dit momenteel al gebeurt bij bijvoorbeeld producenten van diepgevroren groenten. Omdat de producten lang houdbaar zijn, kan tijdens het seizoen extra productie gegenereerd worden, terwijl de producten de rest van het jaar wel nog in de rekken blijven staan. Buiten het seizoen van het ene gewas kan dan de productie overschakelen naar de verwerking van een ander gewas, dat op dat moment wel op zijn best is. Hier komt natuurlijk wel één en ander bij kijken, wat ons brengt bij een tweede voorwaarde: 

Flexibiliteit

Door het jaar heen veranderende productgamma’s genereren vergt natuurlijk een flexibel productie- en verpakkingsapparaat. En een flexibele productontwikkeling. En een flexibele personeelsinzet, in het geval van piekende seizoenen. Een goede organisatie is dus essentieel, maar met een uitgekiende inzet van grondstoffen kunnen de producten en de seizoenen elkaar prima aanvullen. Ook wat betreft het productie- en verpakkingsapparaat wordt, vanuit de machinebouwers ook veel ingezet op flexibele productielijnen, digitalisatie van systemen waardoor ze beter op elkaar afgestemd kunnen worden en korter op de bal kan gespeeld worden wat betreft aanpassingen voor op de verpakking. De fabriek van de toekomst is namelijk slim en flexibel. In dit kader is dan ook recentelijk het project ‘Food Factory of the Future – F3’ van start gegaan in samenwerking met Agoria en Sirris (lees er hier meer over). Intensieve productontwikkeling komt er ook bij kijken, die voldoende op voorhand moet uitgewerkt worden om voldoende beoordelingen op gebied van microbiële veiligheid en fysicochemische stabiliteit te kunnen uitvoeren. Gelukkig zijn er ook hulpmiddelen zoals versnelde houdbaarheidstesten en predictietools, en softwaresystemen om allergeneninformatie, ingrediëntenlijsten en nutritionele info voor nieuwe producten automatisch op te stellen.

Conclusie

Ook al zal het voor bepaalde industrietakken eenvoudiger zijn dan voor andere, duidelijk is wel dat, zoals vaak bij overschakeling naar meer duurzame systemen, de omschakeling naar seizoensgebonden producten een inspanning vergt, naar planning, tijd en budgettair. Maar er staat wel degelijk een ‘return’ tegenover, zowel maatschappelijk als budgettair, op korte en vooral op lange termijn.

Bronnen en meer info