Schimmels en mycotoxines in levensmiddelen

Mycotoxines kunnen een gevaar inhouden voor de gezondheid van de mens.

Schimmels kunnen op verschillende soorten grondstoffen, voeders en voedingsmiddelen groeien zoals onder andere op granen, vleesproducten, zuivelproducten, fruit en groenten. Ze kunnen zowel groeien op de gewassen in het veld (‘preharvest’) als tijdens transport, bewaring of processing (‘postharvest’). De aanwezigheid van schimmels zorgt niet alleen voor bederf, maar kan eveneens resulteren in allergische reacties en in de productie van mycotoxines.


Mycotoxines zijn toxische secundaire metabolieten geproduceerd door schimmels die onder andere behoren tot de genera Fusarium, Penicillium, Aspergillus, Monascus, Claviceps en Alternaria. Er zijn verschillende soorten mycotoxines: aflatoxines, fumonisines, trichothecenen, ochratoxines, patuline, roquefortine C, ergot alkaloiden, zearalenone, citrinine, cyclopiazonzuur, enz.


Mycotoxines zijn chemisch en fysisch zeer resistent en kunnen de meeste bewerkings- en verwerkingsprocessen in de voedings- en veevoederindustrie weerstaan. Ze kunnen eveneens overgedragen worden vanuit besmette voeders naar dierafgeleide producten zoals melk, eieren en vlees en houden bijgevolg niet alleen een gevaar in voor de dierengezondheid, maar ook voor de gezondheid van de mens (carcinogene, mutagene, teratogene, oestrogene, neurotoxische en/of immunotoxische verschijnselen). Besmette voeders en voedingsmiddelen kunnen meerdere mycotoxines bevatten aangezien schimmels vaak meerdere mycotoxines produceren en er daarenboven meestal verschillende schimmels aanwezig zijn.

Schimmels kunnen gedetecteerd worden door traditionele detectiemethoden zoals isolatie op een groeimedium (fig. 1) en microscopische identificatie, welke echter zeer tijdrovend is. Op ILVO-T&V loopt in samenwerking met UGent een studie voor een snelle detectie en identificatie van schimmels en mycotoxines. Naast microbiologische en moleculaire analyses wordt gewerkt aan de ontwikkeling en optimalisatie van een multimycotoxine-analyse die toelaat om meer dan 20 verschillende mycotoxines tegelijkertijd te detecteren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van vloeistofchromatografie om de componenten van elkaar te scheiden en massaspectrometrie voor de detectie van de componenten. Voor een betrouwbare en optimale detectie en identificatie van schimmels en mycotoxines blijft echter een combinatie van verschillende technieken noodzakelijk.

Fig. 1: Isolatie van Aspergillus fumigatus op een groeimedium

Meer Info