Norovirussen vormen een groep van verwante niet-ingekapselde enkelstrengige RNA-virussen (genus Norovirus, familie Caliciviridae) en zijn één van de belangrijkste verwekkers van virale gastro-enteritis of buikgriep bij mensen. Norovirussen komen vaak voor als voedseluitbraken. De meeste van deze uitbraken worden veroorzaakt door besmet voedsel, gecontamineerd water of door overdracht van persoon tot persoon. Diverse voedingsmiddelen staan bekend als risicoproduct: tweekleppige schelpdieren besmet door kweek in faecaal vervuild water maar ook ieder product met handmatige bewerkingsstappen tijdens productie of bereiding zoals fruit, groenten, belegde broodjes, gebak, …
Fig .1: Afbeelding van een norovirus (streep = 50 nm)
Het aandeel van voedselinfecties te wijten aan het norovirus wordt vaak onderschat. Het virus is niet zichtbaar (27-32 nm) en in tegenstelling tot bacteriën, gisten en schimmels kunnen virussen zich niet vermeerderen in levensmiddelen. Ze kunnen echter wel overleven gedurende de houdbaarheidsperiode van gekoelde levensmiddelen en zijn bestand tegen lage pH of lage wateractiviteit. Voedingsmiddelen bevatten meestal slechts lage concentraties virusdeeltjes, de inname van 10 tot 100 virusdeeltjes kan reeds voldoende zijn voor een infectie.
Wanneer een voedselbereider besmet is en geen goede persoonlijke hygiëne in acht neemt, bestaat er een grote kans op een voedselgebonden infectie. Personeel betrokken bij de bereiding van voedsel zou daarom de volgende richtlijnen moeten naleven:
- Strikte hand- en toilethygiëne;
- Extra aandacht besteden aan handhygiëne als er maagdarmklachten zijn bij gezinsleden;
- Bij maagdarmklachten vroegtijdig contact opnemen met de huisarts of de bedrijfsarts;
- Zonodig een stoelgangonderzoek laten uitvoeren als er symptomen zijn;
- Stoppen met werken bij symptomen van gastro-enteritis.
Bronnen
- Baert L. (2009). Molecular detection of, and strategies to reduce Norovirus load or infectivity in foods. Phd dissertation, Faculty of Bioscience Engineering, Ghent University, Ghent
- Mak, R. & Broucke, C. (2009). Een uitbraak van Norovirus gastro-enteritis na een barbecue. Vlaams infectieziektenbulletin 67/2009/1, 3-5.
- VMT 16/17. Stabiliteit van norovirussen in de voedselketen, 7 augustus 2009
- VMT 11. Ook Norovirus is bedreiging, 22 mei 2009