Mycotoxinen komen voor in alle voersoorten en zorgen ook al in lage concentraties voor mindere dierprestaties. Om dit gevaar te bestrijden is een grotere bewustwording belangrijk evenals management maatregelen om de aanwezigheid van schimmels en mycotoxinen te minimaliseren. Om deze redenen heeft Alltech een brochure opgesteld met praktische aspecten om de dierprestaties te optimaliseren.
Effecten van mycotoxines?
Globaal kan gesteld worden dat alle mycotoxinen een negatief effect hebben op de technische prestaties van dieren door een verminderde werking van het immuunsysteem, weefselbeschadiging of door een verlaagde voeropname of zelfs braken van het opgenomen voer.
Daarnaast kunnen bepaalde mycotoxinen een specifieke werking hebben bij bepaalde diersoorten. Trichothecenen (DON en T2 toxine) verstoren eiwitopbouwende processen en veroorzaken eiwitafbraak. Zearalenone (ZEA) geeft voornamelijk aanleiding tot hormonale verstoringen en vruchtbaarheidsproblemen. Ochratoxine (OCHR) verstoort de werking van de nieren terwijl Aflatoxine (AFL) leverbeschadigingen teweegbrengt en de ziekteweerstand verminderd.
Uitscheiding versus opslag
Een dier dat mycotoxinen opneemt zal proberen deze mycotoxinen uit te scheiden. Omdat de meeste mycotoxinen vetoplosbaar zijn gebeurt dit voornamelijk door omzetting naar een meer wateroplosbaar product en vervolgens uitscheiding via de urine of melk. Een andere mogelijkheid is het opslaan van de mycotoxinen in de vetfractie. Dit is de reden dat de toxiciteit van mycotoxinen voor een deel wordt bepaald door de vetoplosbaarheid. Een mycotoxine dat goed wateroplosbaar is of snel naar een wateroplosbaar product omgezet kan worden, zal snel het lichaam verlaten via urine of melk en is dus als ‘minder toxisch’ te omschrijven.
Mycotoxine binders
Mycotoxine binders zorgen ervoor dat mycotoxinen in de mond, maag en darm van het dier niet geabsorbeerd worden en dus via de mest uitgescheiden worden. Er bestaan zowel anorganische als organische binders. De organische zijn efficiënter omdat deze een groter scala van mycotoxinen kunnen verwijderen. Gistcelwanden zijn de meest onderzochte organische binders. Via een specifiek productieproces worden gistcelwanden bewerkt totdat een optimale hoeveelheid en de juiste structuur β-D-glucaan in het product ontstaat. De openingen tussen de β-D-glucaan structuren en de aanwezigheid van bepaalde vertakkingen die mycotoxinen chemisch binden zijn immers bepalend voor de absorptiecapaciteit.
Wettelijk kader voor mycotoxine binders
Op dit moment is er geen wettelijk kader voor mycotoxine binders. Deze zijn nog niet opgenomen in de lijst van toegelaten additieven. Binnen de EU gaat men namelijk nog steeds uit van het ‘preventie principe’ en zijn richtlijnen geformuleerd. Ook in de EU wetgeving bestaat tot op heden nog geen categorie ‘mycotoxinebinders’. In de nabije toekomst zal dit wel gebeuren en zal het mogelijk worden om mycotoxinebinders te registreren in de voedermiddelenwet.
Evaluatie van de invloed van mycotoxinen op de gezondheid van dieren
Binnen de associatie UGent werd een Associatieonderzoeksgroep 'Mycotoxinen en toxicogene schimmels' opgericht. Deze onderzoeksgroep wil de problematiek rond mycotoxinen in voedsel en voeders in de meest ruime zin benaderen. Een van de vier cellen van deze onderzoeksgroep bestudeerd de invloed van mycotoxinen op de intestinale gezondheid van varkens en gevogelte. Hiernaast wordt ook de invloed van mycotoxinen op het verloop van een Salmonella infectie in varkens bestudeerd. Aan de hand van deze resultaten worden preventie en beheersingsstrategiën ontwikkeld.
Bronnen
- Alltech : Mycotoxinen – Praktische aspecten en www.knowmycotoxins.com
- www.mytox.be