Schuilt er gevaar in productieruimtes?
Productieruimtes kunnen een impact hebben op de microbiologische houdbaarheid en zijn zelfs potentieel gevaarlijk voor de veiligheid. Dit toont ‘Campden and Chorleywood Food Research Association’ (CCFRA) onderzoek aan van microbiële flora bij 5 producenten van gekoelde voedingsproducten. Hoewel deze 5 bedrijven er goede praktijken op nahielden inzake reiniging en desinfectie, werden stammen van Listeria spp. en Escherichia coligevonden die al meer dan 3 jaar in de productieruimte aanwezig waren. Wanneer deze bedrijven de hygiëne maatregelen zouden versoepelen, zou dit een constant risico met zich meebrengen voor de voedselveiligheid.
Volledigere aanpak
Omwille van het potentieel gevaar, is er vraag om de eerder traditionele, gerichte chemische desinfectie aan te vullen met alternatieve benaderingen die productieruimtes in hun totaliteit aanpakken. Men spreekt ook wel van ‘whole-room disinfection’ een concept dat al langer toegepast wordt in de klinische en farmaceutische sector. Chemische desinfectie met producten in smog vorm, gevaporiseerd waterstofperoxide, ozon, UV licht, ionisatie en nanotechnologie zouden ook voor de voedingsindustrie toepasbaar zijn voor volledigere desinfectie.
Producten in smog vorm
Chemische disinfectie via producten in smog vorm blijkt al routinematig in de voedingssector gebruikt te worden. Via deze techniek worden partikels gevormd van grootteorde 10 tot 20 micron. Producten die onder smog vorm gebracht kunnen worden zijn quaternaire ammonium componenten, amfotere stoffen en perazijnzuur. Deze methode is echter enkel effectief wanneer voldoende chemisch product afgezet wordt op alle oppervlaktes. Onderzoek toonde aan dat de techniek uitstekend werkt voor horizontale oppervlaktes maar dat er weinig effect is bij verticale oppervlaktes en moeilijk bereikbare plaatsten. Een bijkomend nadeel is dat deze techniek best niet gebruikt wordt wanneer elektrische apparatuur aanwezig is in de te desinfecteren ruimte.
Gevaporiseerd waterstofperoxide
Fumigatie met gevaporiseerde waterstofperoxide wordt algemeen gebruikt in farmaceutische omgeving en zou een alternatief kunnen zijn voor voorgaande methode. De toepassing is droog dus is er geen probleem met de aanwezigheid van elektrische apparatuur. Een typische decontaminatie cyclus bestaat uit 4 stappen en duurt ongeveer 2 tot 4 uur. In tegenstelling tot conventionele vloeistoffen en manuele desinfectie kan gevaporiseerd waterstofperoxide ook moeilijk bereikbare plaatsen desinfecteren. Een nadeel van deze techniek is de potentiële toxiciteit bij hoge concentraties waardoor ze enkel gebruikt kunnen worden in ruimtes die volledig afgesloten kunnen worden voor medewerkers gedurende de behandeling.
Ozon
Ozon wordt al decennia lang gebruikt bij waterbehandeling, aangezien heel wat micro-organismen geïnactiveerd kunnen worden. Een voordeel voor gebruik in de voedingssector is dat het een milieuvriendelijke benadering is waarbij residueel ozon spontaan omgezet wordt naar zuurstof. Er bestaan draagbare generatoren die 0.05 tot 5ppm ozon kunnen genereren. Net zoals bij gevaporiseerd waterstofperoxide is er een goede penetratie bij moeilijk bereikbare plaatsen maar is er ook potentieel toxisch gevaar.
UV-licht
UV-licht is reeds lang bekend als methode voor de desinfectie van water. Sinds kort is er echter ook apparatuur op de markt om de techniek te gebruiken bij de desinfectie van oppervlaktes en lucht. Deze techniek is zeer geschikt voor droge desinfectie zonder gebruik van chemicaliën. Een minpunt is dat sporen van schimmels moeilijker te inactiveren zijn dan vegetatieve bacteriën. Bovendien moet men opletten voor schaduw aangezien inactivatie enkel optreedt wanneer contaminanten in het lichtveld passeren. Een duidelijk voordeel is dat het een milieuvriendelijke methode is.
Ionisatie
Op dit moment wordt ionisatie toegepast voor het desinfecteren van lucht. Hiervoor is er reeds materiaal beschikbaar waarbij lucht passeert door een ioniserende buis die positieve en negatieve ladingen produceert. De ionen trekken de micro-organismen die ook geladen zijn aan, waardoor ze verwijderd kunnen worden.
Nanotechnologie
Veelbelovend zijn de oppervlakte coatings gebaseerd op nanotechnologie. Deze werden specifiek ontwikkeld om oppervlaktes beter te kunnen reinigen of om ze zelfreinigend te maken. Een coating van titanium dioxide kan bijvoorbeeld geactiveerd worden door de aanwezigheid van UV licht. Dit materiaal reduceert ook de oppervlaktespanning van water waardoor het beter gereinigd kan worden.
CCFRA onderzoeksproject
Om de mogelijkheden van de verschillende desinfectie methoden voor desinfectie van volledige ruimtes verder te onderzoeken, is bij CCFRA een driejarig onderzoeksproject opgestart (CCFRA Project 97605 - January 2007 – December 2009). Bedoeling is om via labo testen en bedrijfsdemonstraties antwoorden te krijgen op onderstaande vragen:
- Welke decontaminatie technieken zijn toepasbaar voor de voedingsindustrie?
- Welke micro-organismen komen voor in de productieomgeving?
- Welke micro-organismen kunnen beheerst worden met de decontaminatie technieken?
- Hoe effectief zijn de verschillende technieken?
- Voor welke ruimtes zijn de technieken haalbaar?
- Hoe lang duurt het voor micro-organismen terugkomen?
- Hoe vaak dienen decontaminatie procedures uitgevoerd te worden?
- Hoelang na decontaminatie kan de productie heropgestart worden?
- Zullen residuen de eigenschappen van voedingsproducten beïnvloeden?
Bron
New Food Magazine, 2008