De vetoplosbare microcomponenten vitamine E en carotenoïden bieden bescherming tegen kanker, hart- en vaatziekten en ouderdomsgerelateerde oogziekten. Er zijn momenteel nog maar weinig tabellen voorhanden die naast de aanwezigheid van deze componenten ook de biobeschikbaarheid ervan weergeven.
Doordat de bepaling van de biobeschikbaarheid via humane studies naast tijds- en arbeidsintensief ook vrij duur is, werd in een recente studie een in vitro model gebruikt. De biobeschikbaarheid in dit model bleek goed gecorreleerd te zijn met de waarden bekomen via in vivo (humane) studies.
Uit de studie blijkt dat de biobeschikbaarheid afhankelijk is van het type micronutriënt, de voedingsmatrix en processing die het levensmiddel ondergaat.
Type micronutriënt
Luteïne is beter beschikbaar dan β-caroteen en α-caroteen, die op hun beurt beter beschikbaar zijn dan lycopeen en α-tocopherol. ?-Tocopherol blijkt het minst biobeschikbaar te zijn.
Doordat luteïne minder lipofiel is dan deze overige componenten, zou het beter oplosbaar zijn in de micellen, waardoor de biobeschikbaarheid toeneemt.
Alfa-tocoferol |
Beta-caroteen |
Luteïne |
Voedingsmatrix
De biobeschikbaarheid van β-caroteen varieert van minder dan 0,1 % in rauwe tomaat en watermeloen tot 17 % in gekookte spinazie.
De invloed van de voedingsmatrix wordt bepaald door:
- de aanwezigheid van componenten, zoals vezel, vet en fytosterolen, die de absorptie verminderen
- de locatie van deze micronutriënten in het levensmiddel
- de fysico-chemische status waarin het micronutriënt voorkomt in het levensmiddel
De gemiddelde biobeschikbaarheid van vitamine E van verschillende levensmiddelen wordt weergegeven in onderstaande tabel.
in % | α-tocopherol | ?-tocopherol |
Amandel | 14,18 | 19,78 |
Verse appel | 0,47 | 6,54 |
Verse banaan | 98,80 | 6,88 |
Brood (wit tarwe) | 99,62 | 8,36 |
Graanproduct (tarwe) | 53,29 | 47,50 |
Camembert, 45 % vet | 28,67 | 59,09 |
Hazelnoot | 10,49 | 24,52 |
Sla | 101,31 | 27,13 |
Melk | 21,95 | 6,76 |
Processing
De invloed van processing op de biobeschikbaarheid wordt aangetoond aan de hand van onderstaande tabel, waarin de gemiddelde biobeschikbaarheid van carotenoïden weergeven wordt.
in % | α-caroteen | β-caroteen | luteïne |
Wortel in blik | 3,36 | 2,68 | 53,83 |
Wortelsap | 14,53 | 14,14 | - |
Wortelpuree | 8,88 | 4,39 | - |
Rauwe wortel | 1,62 | 2,56 | 43,88 |
Bron
Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53 (23), 8749 – 8755.