E300 of vitamine C? Bij mijn weten is het net hetzelfde, maar voor een consument is het ene een potentieel vergif en het andere broodnodig. Welke informatie wel en niet op etiketten te vinden is zorgt regelmatig voor commotie, en dat het voor een consument verwarrend kan zijn is te begrijpen. Hoe kan er duidelijker gecommuniceerd worden, en kunnen bepaalde misvattingen de wereld uit geholpen worden?
Consumenten stellen zich steeds meer vragen over wat ze in hun mond steken, en dat is begrijpelijk. Ze worden bewuster van de impact van voeding voor hun gezondheid en ze zijn mondiger en durven vragen stellen. En, ook al doen heel veel bedrijven het goed, we hebben in het verleden al wel te kampen gekregen met de nodige voedselschandalen, en voedselfraude is een fenomeen van alle tijden. Recalls, om welke reden dan ook, worden door de media al snel opgepikt en al dan niet terecht tot schandaal gebombardeerd met aanzienlijke schade voor bedrijven tot gevolg. De snelle sociale media zorgen ervoor dat bedrijven ook moeten opboksen tegen vooroordelen, fake news, zelfverklaarde gezondheidsgoeroes en bangmakerij die de werkelijkheid geen eer aandoen.
Wat kunnen we doen als voedingsindustrie?
Ten eerste, alert blijven. Want soms is een schandaal wél terecht. ‘Foefelaars’ vind je overal, dus ook in de voedselketen. Ook als je zelf alle regeltjes van goede praktijken hoog in het vaandel draagt, wil dat niet zeggen dat dat voor al jouw leveranciers, of hun leveranciers en tussenschakels ook geldt. De ketens zijn soms zeer lang en complex, en het kan op veel plaatsen mislopen dus bouw voldoende voorzorgsmaatregelen in. Technologie kan hierbij een handje helpen, dus informeer je over de mogelijkheden om de ketens beter in kaart te brengen en op te volgen. Innovaties zoals block-chain en verregaande digitalisering kunnen hier in de toekomst grote ondersteuning bieden.
Ten tweede, bijblijven met nieuwe informatie en kennis. Soms stoot de wetenschap op nieuwe informatie waardoor meningen moeten herzien worden of nieuwe maatregelen moeten genomen worden. Denk maar aan de misvattingen over cholesterol-inname, de low-fat beweging als (verkeerd) antwoord op de obesitasproblematiek, de ontdekking van acrylamide in gefrituurde of gebakken producten of herzieningen van E-nummer dossiers. Blijf jezelf informeren, en neem maatregelen of zoek naar nieuwe oplossingen wanneer dat nodig blijkt. Onze kennis evolueert, de wereld verandert ook, en recepturen of processen moeten mee veranderen.
En ook, probeer de consumenten en hun overtuigingen of opvattingen beter te begrijpen. Waar komen deze opvattingen vandaan? Zit er een grond van waarheid in en/of proberen ze uit een complex verhaal een eenvoudige conclusie te trekken? Of is het louter onbegrip en/of gebrekkige kennis over voeding en de regelgeving erover? Iedereen is ook zelf consument, dus ga eens na waar je zelf allemaal op let als je producten koopt – buiten dat het lekker moet zijn. Luister naar hun bezorgdheden, ga met hen in dialoog of probeer hen te betrekken bij het productontwikkelingsproces. De sociale media maken het enerzijds wel gemakkelijk om fake news te verspreiden, maar misschien kan je die ook gebruiken om het fake news te counteren of een betere verstandhouding en meer betrokkenheid te krijgen? Of zijn er misschien nog andere manieren om correcte informatie toegankelijker te maken en bij een breed publiek te krijgen?
Hierbij aansluitend, wees ook kritisch ten opzichte van je eigen producten en communicatie daarover. Zitten er ingrediënten in, of staan er zaken op de verpakking waar vaak moeilijk over wordt gedaan? Is de (huidige) wetenschap het eens met wat je in de verf zet op je verpakkingen of speel je misschien beter andere troeven uit. Is de informatie duidelijk of voor interpretatie vatbaar? Denk dan eens na over hoe het anders kan. Waar kan je zelf nog verbeteren? Vereenvoudiging van recepturen kan soms ook financieel voordelig uitkomen en duidelijkere communicatie geeft ook blijk van goede intenties. Vroeg of laat komt het te ver verkennen van de grijze zones van interpretatie toch als een boemerang in je gezicht terug…
Veel vragen, en een complex verhaal
We staan nog voor veel uitdagingen, knelpunten en medailles met meer dan één keerzijde. Misconcepties ontstaan vaak uit onbegrip, en het probleem komt zelden van één kant, dus wederzijds begrip en samenwerking zijn belangrijker dan ooit. Om een eerste stap te zetten voor de ontrafeling van dit complexe verhaal, en een aantal mogelijke innovatieve oplossingen of verbeteringen voor te stellen, hebben Flanders’ FOOD en VMT Food de handen in elkaar geslagen voor de organisatie van het informatief evenement ‘Eerlijk (over) Eten’ op 8 februari 2018. Ontdek hier alvast het programma!
Bronnen
Onder andere:
- De eetwijzer, Onzin en onwaarheden over eten ontmaskerd. Anthony Warner, 2017. ISBN 978940191130. Uitgeverij Omniboek, 352p.
- Waarheden en onwaarheden over voeding, voedingnu.nl [https://eten-en-drinken.infonu.nl/diversen/104625-waarheden-en-onwaarheden-over-voeding.html]
- Zin en onzin in de supermarkt, Over kopen en eten. Loethe Olthuis, 2017. ISBN 9789046822487. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 432p.
- Feiten en fabels over gezonde voeding: “cola life, cola green, what's next?". Liesbeth Renaerts, Competentiecentrum Klinische voeding UZ Leuven. [http://nvkvv.be/file?fle=715224&ssn=1130215f88bb0b8e5d0a4e084a2291f86e68976a]
- A Dangerous Food Disconnect. When Consumers Hold You Responsible But Don’t Trust You. Rapport van The centre of food integrity,januari 2018 [Foodintegrity.org]
