Tarwekorrels kiemden in de aar

Tarwe in veld

De Europese oogst 2014 was zeer ongewoon. Landbouwers dorsten meer tonnen tarwe van het veld dan in het recordjaar 2013. Maar door de vele regenbuien in de oogstperiode daalde de kwaliteit en kiemde tarwe in de aar.

Nu alle tarwe van het veld is, malen de molens de nieuwe tarwe tot bloem. Molenaars geven stilaan hun analyse en advies over de tarweoogst 2014 vrij.

Het wordt een moeizaam jaar 

Door het slechte weer deze zomer zijn sommige rijpe tarwekorrels al in de aar beginnen kiemen. Schot, genaamd, leidt tot tarwekorrels en bloem met een te hoge amylase-activiteit. Bakkers rekenen op dit enzym om zetmeel om te zetten in suikers, maar een te hoge activiteit leidt tot een laag broodvolume, een donker kruim en een plakkerige textuur van het kruim. Maalderijen moeten dit jaar streng selecteren tijdens de receptie van loten tarwe. Ze mengen zorgvuldig tarwevariëteiten om een constante kwaliteit aan de bakkers te garanderen.

De ene zijn dood is de ander zijn brood

De slechte oogst komt eigenlijk als een geschenk uit de hemel voor de Leuvense onderzoekers van één van onze projecten. Zij zijn momenteel op zoek naar manieren om de enzymatische activiteit in tarwe met schot te verlagen. Voor hen is dit een ideale start want ze verzamelden vele tarwestalen met schot afkomstig van het veld. Uiteraard kan je in een lab schot in tarwe nabootsen, door de korrels te weken in water, maar dat is toch net niet exact hetzelfde.

Een courante methode om schot in tarwe te meten is de Hagberg valgetaltest. Het valgetal zal in grote mate bepalen of de tarwe geschikt is voor menselijke consumptie of niet.

Baktarwe met een valgetal boven 220 s is geschikt voor het maken van brood en koekjes. Tarwe met lagere valgetallen wordt gedegradeerd tot veevoeder. Wel, dit jaar in Frankrijk, de tarweschuur van Europa, heeft iets meer dan helft van de tarwe een valgetal lager dan 220 s. Terwijl vorig jaar bijna alle Franse tarwe een valgetal boven de 220 s had. Ook bij de Belgische molens meten ze dit jaar valgetallen die gemiddeld tientallen seconden lager zijn dan vorig jaar.

Dankzij de slechte kwaliteit en de grote hoeveelheid aan stalen met schot zijn de onderzoekers wel in staat om de relatie tussen het valgetal en de activiteit van amylase wiskundig te bepalen en te onderzoeken.

Ondertussen bekijken ze verder op de Leuvense campus hoe de enzymatische activiteit is verdeeld over de bloemfracties na vermaling en of het al dan niet weglaten van fracties de kwaliteit van de bloem verbetert. Ze schrapen met een slijper de buitenste lagen van de tarwekorrels weg alvorens de korrels te vermalen, omdat de enzymatische activiteit in die lagen van de korrel het hoogst is. Ook het effect van inhibitoren tegen amylase op de kwaliteit van tarwebloem wordt onderzocht. Om te slagen in hun opzet zullen ze een combinatie van de twee moeten vinden om de enzymatische activiteit te doen dalen.

Bizar oogstseizoen

In de herfst van 2013 zaaiden de Europese landbouwers veel tarwe. Door de zachte winter en de warme temperaturen in de lente ontwikkelde de tarwe op de Franse, Duitse en Belgische velden zich uitstekend. Eind juni zag het er allemaal nog zeer rooskleuring uit. Prognoses over recordoogsten van goede kwaliteit werden voorspeld.

Helaas, maar door de hoge opbrengst is het eiwitgehalte dit jaar wel aan de lage kant, omdat de bemesting werd verdund over de vele tarweplanten. Maar erger nog, begin juli sloeg het weer om. In sommige gebieden van Frankrijk viel in de maand augustus abnormaal veel regen. Met kiemende tarwe in de aren tot gevolg.

De onderzoekers monitorden gedurende deze zomermaanden de valgetallen van vier tarwevariëteiten op velden in Gembloux. En net toen het valgetal ideaal was om te oogsten, begon het begin augustus hard en langdurig te regenen en werd het te koud voor de tijd van het jaar. Landbouwers konden onmogelijk de tarwe op tijd dorsen. Het slechte weer verstoorde de finale afrijpingsfase van de tarwe en verlengde de oogst tot in september. In België moesten landbouwers eind augustus nog naar schatting 15 % van de tarwe oogsten. Waardoor de meeste tarwe, die in de maand september nog moest geoogst worden, schot vertoonde.

Er zal altijd schot zijn

Uiteraard wordt er veel geld geïnvesteerd in de ontwikkeling en veredeling van tarwevariëteiten die minder gevoelig zijn aan schot. Maar schot zal er altijd zijn omdat het vooral afhankelijk is van de weersomstandigheden tijdens de laatste rijpingsfase van de tarwe. Daarom is het belangrijk dat we ook weten om te gaan met tarwe wanneer het seizoen eens tegenvalt. Daarvoor zoeken we samen met de onderzoekers naar manieren om alsnog tarwe met schot te verwerken in broden en koekjes.

Bronnen:

http://www.dosschemills.com/sites/default/files/oogstinfo_2014.pdf

http://www.vilt.be/grote-graanoogst-maar-weinig-tarwe-van-bakkwaliteit

http://www.vilt.be/fransen-oogsten-veel-tarwe-van-matige-kwaliteit

http://www.vilt.be/laatste-tarwepercelen-staan-te-verkommeren-in-de-regen

http://www.hgca.com/markets/market-news/2014/september/23/prospects-a-challenging-harvest-for-french-wheat-in-201415.aspx

Meer info:

Klik op REDUxAMYL.